W skardze konstytucyjnej Mirosławy D. zarzucono, iż § 8 ust. 4 oraz § 18 ust. 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 marca 1997 r. w sprawie wynagradzania nauczycieli (Dz.U. Nr 29, poz. 160) jest niezgodny z art. 2, art. 32, art. 68 ust. 1 i 2 oraz art. 92 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącej, zakwestionowane regulacje zostały wydane bez delegacji ustawowej naruszając jednocześnie konstytucyjną zasadę równości w zakresie dostępu do świadczeń zdrowotnych, w tym w szczególności płatnego urlopu dla poratowania zdrowia.

Skarżąca wskazała, iż wyrokiem Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w Chełmie z 24 listopada 1999 r. (sygn. akt IV P. 498/99) zostało oddalone jej powództwo o wynagrodzenie za urlop dla poratowania zdrowia. Sąd uznał, iż okres korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, a w związku z tym wynagrodzenie za ten okres nie obejmuje wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, czego domagała się skarżąca. Apelacja skarżącej od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w Chełmie została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z 23 marca 2000 r. (sygn. akt VII Pa 14/00).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie ten akt normatywny, który stanowił podstawę wydania przez sąd lub organ administracji publicznej orzeczenia o konstytucyjnych prawach, wolnościach lub obowiązkach skarżącego. Sytuacja taka zachodzi wówczas, gdy zakwestionowana w skardze regulacja determinuje w sensie normatywnym treść indywidualnego rozstrzygnięcia w zakresie odnoszącym się do praw lub wolności konstytucyjnych. Jak wynika z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) dokładne określenie przedmiotu zakwestionowanych przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego jest obowiązkiem skarżącego, a na mocy art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym Trybunał związany jest w tym zakresie granicami skargi.

W skardze konstytucyjnej będącej przedmiotem rozpoznania wstępnego skarżąca zakwestionowała § 8 ust. 4 oraz § 18 ust. 6, dwa przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 19 marca 1997 r. w sprawie wynagradzania nauczycieli. Pierwszy z tych przepisów stanowi, iż nauczycielowi nie przysługuje dodatek funkcyjny między innymi w okresie nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy oraz w okresie urlopu dla poratowania zdrowia. Z kolei § 18 ust. 6 przesądza, iż w okresie urlopu dla poratowania zdrowia przysługuje nauczycielowi dodatek za staż pracy, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Brak jest natomiast jakiegokolwiek merytorycznego związku pomiędzy tymi regulacjami a kwestią wynagradzania nauczyciela w okresie urlopu wypoczynkowego za godziny ponadwymiarowe. Wskazane przez skarżącą przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 19 marca 1997 r. zagadnienia tego nie rozstrzygają ani od strony negatywnej, ani pozytywnej. Nie można ich w związku z tym uznać za podstawę wyroku, w którym odmówiono skarżącej zasądzenia na jej rzecz tej części wynagrodzenia za czas urlopu dla poratowania zdrowia, która miała odpowiadać wysokości uzyskanego wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe.

Przywołanie wspomnianych przepisów w uzasadnieniach wyroków Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w Chełmie oraz Sądu Okręgowego w Lublinie miało na celu wyłącznie wskazanie, iż przepisy wykonawcze do Karty Nauczyciela szczegółowo precyzują, jakie dodatki do wynagrodzenia są wypłacane nauczycielowi w okresie korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia. Brak takiego wyraźnego wskazania w odniesieniu do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe stanowił dla sądów jedynie argument, iż w okresie korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia nie powinno być ono wypłacane nauczycielowi. W istocie podstawą rozstrzygnięcia przyjętego przez sądy był z jednej strony § 6 ust. 3 wspomnianego rozporządzenia, z drugiej strony brak w tym rozporządzeniu szczegółowych regulacji dotyczących składników wynagrodzenia za okres korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia. Zdaniem Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w Chełmie korzystanie z płatnego urlopu dla poratowania zdrowia jest okresem “usprawiedliwionej nieobecności w pracy”, za który zgodnie z § 6 pkt 3 rozporządzenia z 19 marca 1997 r. nie przysługuje wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przydzielone w planie organizacyjnym. Z kolei Sąd Okręgowy w Lublinie uznał, iż w zakresie regulacji płacowych nie jest dopuszczalna interpretacja rozszerzająca, a skoro żaden przepis nie stanowi wprost, iż zmienne składniki wynagrodzenia przysługują nauczycielowi także w okresie urlopu dla poratowania zdrowia “przeto nie można w sposób niejako dorozumiany zaliczać ich do tego wynagrodzenia”. W istocie więc podstawą orzeczenia Sądu Okręgowego w Lublinie było przyjęcie, iż art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jednolity z 1997 r. Dz.U. Nr 56, poz. 357 ze zm.), określający prawo nauczyciela do płatnego urlopu dla poratowania zdrowia nie obejmuje prawa do wynagrodzenia uwzględniającego płacę za godziny ponadwymiarowe.

Dokonując wstępnego rozpoznania skargi konstytucyjnej Trybunał Konstytucyjny nie jest uprawniony do oceny zasadności przyjętej przez sądy interpretacji przepisów prawa, ani też do samodzielnego określania przedmiotu skargi konstytucyjnej. Orzekając w granicach wyznaczonych przez samego skarżącego bada jedynie, czy spełnione są konstytucyjne i ustawowe przesłanki merytorycznego rozpoznania skargi.

W sprawie będącej przedmiotem niniejszego rozpoznania Trybunał Konstytucyjny ustalił, iż wskazane przez skarżącą regulacje prawne nie stanowiły podstawy wydania orzeczeń sądowych, z którymi łączyła ona naruszenie przysługujących jej praw konstytucyjnych. W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.