Skarżąca złożyła 29 marca 2007 r. do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną, w której domaga się zbadania zgodności art. 33 ust. 1 i art. 48 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 1, poz. 2, ze zm.; dalej: u.s.k.o.k.) z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie z art. 33 ust. 1 u.s.k.o.k. spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (dalej: SKOK-i) zrzeszają się w Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej. Członkami Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej są wyłącznie SKOK-i. Na podstawie art. 48 ust. 3 u.s.k.o.k. działająca w dniu wejścia w życie u.s.k.o.k. Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa stała się Kasą Krajową w rozumieniu u.s.k.o.k.

Skarżąca podnosi, że zaskarżone przepisy naruszają jej prawo do równego traktowania, wywodzone z art. 32 ust. 1 Konstytucji przez dopuszczenie do członkostwa w Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej (dalej: Kasa Krajowa) także podmiotów niebędących SKOK-ami, i zróżnicowaniu praw i obowiązków członków – SKOK-ów i niebędących SKOK-ami. Członkostwo innych podmiotów w Kasie Krajowej wynika z faktu, że przed wejściem w życie u.s.k.o.k. Kasa Krajowa działała na podstawie ustawy o związkach zawodowych z 23 maja 1991 r. (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, ze zm.), a jej członkami były wówczas m.in. Asekuracja spółka z o.o., H&S spółka z o.o. i Fundacja na Rzecz Polskich Związków Kredytowych. Pozostały one członkami Kasy Krajowej również po wejściu w życie u.s.k.o.k. Skarżąca podnosi, iż mimo to wyłącznie SKOK-i obowiązane są do wnoszenia wkładów celem tworzenia funduszu stabilizacyjnego przeznaczonego na cele, które ma realizować Kasa Krajowa na podstawie art. 34 u.s.k.o.k. Ponadto podmioty niebędące SKOK-ami dysponują na Walnym Zgromadzeniu Członków Kasy Krajowej znacznie większą liczbą głosów niż pojedyncze SKOK-i, mają zatem decydujący wpływ na uchwały tego organu, rozstrzygające m.in. o obowiązkach członków Kasy Krajowej. Skarżąca przedstawiła również dalszą analizę wskazującą na obciążenie podmiotów niebędących SKOK-ami znacznie mniejszymi obowiązkami wynikającymi z członkostwa w Kasie Krajowej niż nałożone na SKOK-i. W opinii skarżącej, art. 33 ust. 1 i art. 48 ust. 3 u.s.k.o.k. naruszają również wywodzące się z art. 2 Konstytucji zasadę przyzwoitej legislacji i zasadę zaufania obywateli do stanowionego prawa. Z zaskarżonych przepisów nie wynika, by prawo podmiotowe bycia członkiem Kasy Krajowej przysługiwało innym podmiotom niż SKOK-i. Przepis przejściowy zaś może być interpretowany w ten sposób, że dawni członkowie Kasy Krajowej, niebędący SKOK-ami nie tracą członkostwa wskutek wejścia w życie u.s.k.o.k. Przedstawione powyżej stanowisko skarżąca podtrzymała w piśmie złożonym do Trybunału Konstytucyjnego w wykonaniu zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 21 maja 2007 r., wzywającego do uzupełnienia braku formalnego skargi konstytucyjnej przez wskazanie konstytucyjnych praw lub wolności naruszonych zaskarżonym przepisem ustawy oraz sposobu ich naruszenia.

Skarżąca wniosła do Sądu Okręgowego w Gdańsku powództwo o ustalenie, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością H&S nie jest członkiem Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej, które zostało przez ten sąd oddalone wyrokiem z 25 listopada 2005 r. (sygn. akt I C 1202/05). Wyrokiem z 16 stycznia 2007 r. (sygn. akt I A Ca 401/06) Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił apelację skarżącej, kierując się interpretacją zaskarżonych przepisów zawartą w uchwale Sądu Najwyższego z 25 października 2006 r. (sygn. akt III CZP 67/06), wydaną na skutek pytania prawnego zadanego przez Sąd Apelacyjny Sądowi Najwyższemu w niniejszej sprawie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Artykuł 79 ust. 1 Konstytucji przyznaje każdemu, czyje konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone prawo do wniesienia do Trybunału Konstytucyjnego skargi konstytucyjnej w sprawie zgodności z Konstytucją aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach. Tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym regulują przepisy ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm., dalej: ustawa o TK). Zgodnie z art. 47 ustawy o TK skarżący winien w skardze konstytucyjnej określić, jakie jego prawa lub wolności w rozumieniu cytowanego na początku art. 79 ust. 1 Konstytucji zostały naruszone oraz wskazać sposób ich naruszenia. W postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Trybunał nie może bowiem badać zgodności zaskarżonego przepisu z dowolnym przepisem Konstytucji, lecz tylko z takim, który określa prawa podmiotowe lub wolności jednostki. Wskazane przez skarżącego wzorce kontroli wyznaczają zarazem zakres kognicji Trybunału, który nie może z urzędu badać, czy we wskazanych przez skarżącego okolicznościach faktycznych doszło do naruszenia praw lub wolności niewskazanych przez skarżącego.

Skarżąca w niniejszej skardze konstytucyjnej konsekwentnie stoi na stanowisku, że zaskarżone przepisy naruszają jedynie art. 32 ust. 1 Konstytucji oraz art. 2 Konstytucji. Obydwie te normy mogą stanowić wzorzec kontroli w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej jedynie przy spełnieniu szczególnych przesłanek. Charakter prawa do równości wynikającego z art. 32 ust. 1 Konstytucji został przez Trybunał Konstytucyjny obszernie wyjaśniony w postanowieniu z 24 października 2001 r. (sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Ma ono bowiem charakter odmienny niż inne prawa i wolności gwarantowane w Konstytucji. Jego specyfika polega na tym, że jako podstawa skargi konstytucyjnej może ono występować jedynie w powiązaniu z innym prawem lub wolnością, nie jest zaś wystarczające powołanie go samodzielnie. Skarżąca, mimo że została wezwana do uzupełnienia braku formalnego w tym zakresie, nie wskazała innego niż prawo do równości prawa naruszonego w sprawie, w wyniku której zdecydowała się wnieść skargę konstytucyjną. Wadliwe jest również powołanie się na art. 2 Konstytucji. Trybunał wielokroć już podkreślał, że zasada demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej może stanowić źródło praw podmiotowych, jeżeli nie wynikają one z innych norm konstytucyjnych. Jednocześnie, ukształtowanie przesłanek skargi konstytucyjnej przesądza o tym, że to obowiązkiem skarżącego jest wskazanie takiego prawa oraz sposobu jego naruszenia. Zasada poprawnej legislacji, której naruszenie skarżąca w niniejszej skardze zarzuca, nie stanowi prawa podmiotowego, nie może zatem być brana pod uwagę jako samodzielny wzorzec kontroli w postępowaniu w trybie skargi konstytucyjnej.

Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji.