W skardze konstytucyjnej Józefa Z., sporządzonej 30 kwietnia 1998 r. zarzucono niezgodność art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 1
lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (Dz.U. z 1995 r. Nr 30, poz. 154) z art. 2, art. 24, art.
32 ust. 1 i 2 oraz art. 67 Konstytucji RP.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 22 czerwca 1998 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z uwagi na
nieuzupełnienie braków formalnych w wyznaczonym terminie. Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 maja 1998 r.
skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi, poprzez wskazanie, w jaki sposób art. 10 ust. 1 ustawy o
zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin narusza art. 2, art. 24, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 67 Konstytucji RP. Zdaniem
Trybunału Konstytucyjnego skarżący w piśmie procesowym z 20 maja 1998 r. nie uzupełnił powyższych braków formalnych, gdyż
nie przedstawił żadnych argumentów uzasadniających zarzut naruszenia przez zakwestionowany przepis wskazanych wyżej wzorców
konstytucyjnych. Ponadto Trybunał Konstytucyjny uznał, że “ani z art. 2, ani z art. 24 nie wynikają konstytucyjne prawa podmiotowe
dla obywateli, przeto w tym zakresie skarga jest również oczywiście bezzasadna”.
Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 22 czerwca 1998 r. skarżący złożył zażalenie z 2 lipca 1998 r. wskazując, że
argumenty uzasadniające zarzut naruszenia przez art. 10 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin przepisów
konstytucyjnych zostały zawarte w skardze konstytucyjnej z 30 kwietnia 1998 roku.
Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:
Zażalenie skarżącego nie może zostać uwzględnione. Zarówno w skardze konstytucyjnej, jak i piśmie procesowym z 20 maja 1998
r. skarżący nie wykazał, że regulacja art. 10 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin prowadzi do naruszenia
jego praw lub wolności konstytucyjnych. Zarzuty przedstawione przez skarżącego należy uznać za oczywiście bezzasadne.
Skarżący nie określił w szczególności, zgodnie z wymaganiem art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, w jaki
sposób zaskarżony przepis może prowadzić do naruszenia wymienionych praw i wolności konstytucyjnych. Ocena wymagań formalnych
skargi nie może być utożsamiana z merytorycznym rozpoznaniem przedstawionych zarzutów, jednakże argumentacja podniesiona przez
skarżącego musi wskazywać co najmniej na możliwość zaistnienia kolizji pomiędzy zakwestionowanym przepisem a normą konstytucyjną.
Wymaga to zatem wykazania istnienia iunctim pomiędzy danym przepisem a normą konstytucyjną, w tym przynajmniej znaczeniu, że istnieje choćby częściowa tożsamość przedmiotu
regulacji w obu przypadkach (na różnym poziomie szczegółowości). Temu służy wymaganie ustalone w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy
o Trybunale Konstytucyjnym. Tymczasem skarżący nie wskazał nawet potencjalnej możliwości zaistnienia konfliktu normy ustawowej
i zasad konstytucyjnych wymienionych w skardze. Z tej racji przychylić się należy do stanowiska Trybunału Konstytucyjnego,
że nie zostały spełnione konieczne przesłanki formalne. Ze względu na rodzaj uchybienia formalnego po stronie skarżącego związanego
z niezachowaniem wymagań z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, a więc niewskazaniem związku pomiędzy normą
art. 10 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin a wskazanymi przepisami konstytucyjnymi, podstawą nieuwzględnienia
zażalenia jest jednocześnie oczywista bezzasadność skargi.
W związku z powyższym należy uznać, iż Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 22 czerwca 1998 r. słusznie wskazał, że skarżący
nie przedstawił żadnych argumentów, które uzasadniają sprzeczność zaskarżonego przepisu z zasadą zaufania obywateli do państwa,
zasadą sprawiedliwości społecznej, zasadą ochrony pracy, zasadą równości wobec prawa oraz z prawem do zabezpieczenia społecznego.
Ponadto zgodnie z art. 79 ust. 1 konstytucji skarga konstytucyjna może dotyczyć tylko takiego aktu normatywnego, na podstawie
którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o konstytucyjnych wolnościach, prawach albo obowiązkach
skarżącego. Zaskarżony przepis nie stanowił podstaw do wydania ostatecznego orzeczenia. Przedmiotem orzeczenia były bowiem
uprawnienia skarżącego do renty, a nie do wcześniejszego przejścia na emeryturę.
Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin był uwzględniony przez sądy jedynie dla oceny
hipotetycznej sytuacji skarżącego w związku z koniecznością ustalenia wielkości poniesionego przez niego uszczerbku. Ocena
ta była dokonywana przede wszystkim według zasad określonych w art. 441 2 kc związanych z ustaleniem renty wyrównawczej.
Przepis art. 10 ust. 1, stanowiąc w przedmiotowej sprawie jedną z przesłanek oceny wielkości szkody, nie znalazł w konsekwencji
zastosowania jako podstawa ostatecznego rozstrzygnięcia w takim znaczeniu, w jakim zostało ono wskazane w skardze.
W tym stanie rzeczy należy uznać za zasadną odmowę nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu i nie uwzględnić zażalenia
na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 22 czerwca 1998 roku.