W skardze konstytucyjnej z 28 marca 2006 r., wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 ze zm.) z art. 2, art. 45, art. 87 ust. 2 oraz art. 94 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Wyrokiem z 3 listopada 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu stwierdził nieważność uchwały Rady Miejskiej Dzierżoniowa z 18 grudnia 2001 r. w przedmiocie ustalenia stawek opłat za wodę i ścieki. Wyrokiem z 20 października 2005 r. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu i oddalił skargę skarżącej.

Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony przepis, na podstawie którego Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że uchwała Rady Miejskiej Dzierżoniowa z 18 grudnia 2001 r. w przedmiocie ustalenia stawek opłat za wodę i ścieki nie stanowi aktu prawa miejscowego, niezgodny jest z art. 87 ust. 2 oraz art. 94 Konstytucji. Ponadto w piśmie procesowym z 6 czerwca 2006 r., uzupełniającym braki formalne skargi konstytucyjnej skarżąca wskazała, że uznanie przez Naczelny Sąd Administracyjny, że przedmiotowa uchwała nie jest aktem prawa miejscowego powoduje naruszenie prawa skarżącej do rzetelnej procedury sądowej, o którym mowa w art. 45 Konstytucji oraz stanowi naruszenie zasady pewności prawa wynikającej z zasady demokratycznego państwa prawa.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wykazanie przez skarżącego, iż w związku z wydaniem przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu normatywnego, doszło do naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Zatem skarga konstytucyjna musi zawierać zarówno wskazanie konkretnej osoby, której wolności lub prawa naruszono, jak wskazanie, które z określonych (poręczonych, zapewnionych, gwarantowanych, chronionych) w Konstytucji wolności lub praw zostały naruszone oraz określenie sposobu naruszenia. Uprawdopodobnienie przez skarżącego naruszenia jego praw lub wolności jest więc przesłanką konieczną dla uznania dopuszczalności skargi konstytucyjnej. W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny zobowiązany był zbadać, czy istotnie w niniejszej sprawie doszło do naruszenia wskazanych przez skarżącą praw konstytucyjnych.

Wskazane jako wzorzec kontroli w niniejszej skardze a wyrażone w przepisie art. 45 ust. 1 Konstytucji, prawo do sądu jest jednym z podstawowych praw jednostki i jedną z fundamentalnych gwarancji praworządności. Zgodnie z art. 45 ust. 1 „Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”. Jak wielokrotnie podkreślał to Trybunał Konstytucyjny w swych orzeczeniach, na konstytucyjne prawo do sądu składa się w szczególności: 1) prawo dostępu do sądu, tj. prawo uruchomienia procedury przed sądem – organem o określonej charakterystyce (niezależnym, bezstronnym i niezawisłym); 2) prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej, zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności; 3) prawo do wyroku sądowego, tj. prawo do uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia danej sprawy przez sąd (wyroki zob. wyroki TK z: 9 czerwca 1998 r., sygn. K. 28/97, OTK ZU nr 4/1998, poz. 50; 16 marca 1999 r., sygn. SK 19/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 36; 14 grudnia 1999 r., sygn. SK 14/98, OTK ZU nr 7/1999, poz. 163; 10 maja 2000 r., sygn. K. 21/99, OTK ZU nr 4/2000, poz. 109; 10 lipca 2000 r., sygn. SK 12/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 143; 19 lutego 2003 r., sygn. P 11/02, OTK ZU nr 2/A/2003, poz. 12).

Jak wynika ze skargi konstytucyjnej i załączonych orzeczeń skarżąca miała zapewnioną możliwość realizacji prawa do sądu we wszystkich trzech jego aspektach, o których mowa powyżej. W sprawie skarżącej orzekały sądy administracyjne obu instancji, tj. Wojewódzki Sąd Administracyjny oraz Naczelny Sąd Administracyjny. Skarżąca, pomimo wezwania zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego nie wskazuje sposobu naruszenia prawa do sądu w niniejszej sprawie, odnosząc je jedynie do określonego ustalenia poczynionego przez Naczelny Sąd Administracyjny. Podkreślić więc należy w tym miejscu, że skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony praw i wolności naruszonych stosowaniem przepisu niezgodnego z wzorcami wyrażonymi w Konstytucji, nie stanowi natomiast środka zaskarżania i kwestionowania prawomocnych orzeczeń sądowych. Uznać więc należy, że art. 45 Konstytucji nie jest adekwatnym wzorcem kontroli w niniejszej sprawie.

Skarżąca, wezwana zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego do wskazania, jakie konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone w niniejszej sprawie oraz dokładne określenie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności przez zaskarżone przepisy wskazała ponadto, że konsekwencją uznania przez Naczelny Sąd Administracyjny, iż uchwała Rady Miejskiej Dzierżoniowa nie jest aktem prawa miejscowego, jest naruszenie praw i wolności ekonomicznych, prawa odwoływania się od orzeczeń i decyzji oraz swobody działalności gospodarczej. Skarżąca poza ogólnym i zdawkowym określeniem nie wskazała jednak, na czym w jej przekonaniu polega naruszenie owych praw i wolności. Brak owego uzasadnienia także w treści skargi konstytucyjnej. Należy w konsekwencji uznać, że w tym zakresie nie wykazała naruszenia praw i wolności konstytucyjnych.

W przekonaniu skarżącej utrwalenie poglądu zaprezentowanego przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku wydanym w niniejszej sprawie prowadzi do naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego. Tak postawiony zarzut nie mieści się jednak w zakresie kontroli podejmowanej przez Trybunał Konstytucyjny w trybie skargi konstytucyjnej, stanowi bowiem w istocie skargę na stosowanie prawa. Zgodnie bowiem z art. 79 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej jest ocena konstytucyjności przepisu stanowiącego prawną podstawę indywidualnego rozstrzygnięcia, nie zaś stosowanie prawa w niekonstytucyjny sposób. Dlatego też przedmiotem oceny Trybunału w ramach postępowania kontrolnego nie może być treść samych rozstrzygnięć indywidualnych (zob. wyrok z 30 marca 2004 r., sygn. SK 14/03, OTK ZU nr 3A/2004, poz. 23). Ponadto także i w tym zakresie skarżąca poza ogólnym odwołaniem do treści zasady nie określiła na czym polega naruszenie wskazanego wzorca.

Za adekwatne wzorce kontroli w trybie skargi konstytucyjnej nie mogą być uznane przepisy art. 87 ust. 2 oraz art. 94 Konstytucji. Przepisy te, umieszczone w rozdziale III Konstytucji zatytułowanym „Źródła prawa”, nie określają żadnych konstytucyjnych praw i wolności. Zgodnie z art. 87 ust. 2 Konstytucji źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia, zaś zgodnie z art. 94 Konstytucji organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Przepisy te, dotyczące w istocie źródeł i hierarchii aktów prawnych, nie mogą zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji stanowić podstawy skargi konstytucyjnej.

W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.