W sporządzonej przez pełnomocnika skarżącego skardze konstytucyjnej zakwestionowana została zgodność z Konstytucją przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.). W szczególności w skardze zarzucono, że art. 471, art. 1305, art. 3621, art. 364 § 2, art. 39823 § 1 i § 2, art. 4798 § 6 oraz art. 4977 § 3 k.p.c. są niezgodne z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176 ust. 1 oraz art. 178 ust. 1 Konstytucji. Uzasadniając zarzut niekonstytucyjności tych przepisów, skarżący skoncentrował się na problemie niedopuszczalności dokonywania przez „urzędników sądowych” (referendarzy i asesorów) czynności w imieniu i w charakterze sądu. Jego zdaniem, zwłaszcza podejmowanie rozstrzygnięć przez referendarzy, narusza prawa wywodzone ze wskazanych wyżej przepisów Konstytucji.

Postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego z 6 maja 2008 r. odmówiono nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu tego orzeczenia Trybunał wskazał, że przepisy określone jako przedmiot wniesionej skargi w części nie spełniają wymogu oparcia na ich podstawie ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie, w związku z którą skarga została wniesiona. Taką podstawą nie był w szczególności art. 364 § 2 k.p.c. Za kompletnie niezrozumiałe uznał Trybunał wymienienie jako przedmiotu skargi także art. 4798 § 6 oraz art. 4977 § 3 k.p.c., a to z tej przyczyny, iż tak oznaczone jednostki redakcyjne nie występują w treści obowiązującej ustawy – kodeks postępowania cywilnego. W odniesieniu do pozostałych zakwestionowanych w skardze przepisów Trybunał stwierdził, że pozostają one w merytorycznym związku tylko z jednym z podniesionych zarzutów, tj. problemem dopuszczalności powierzenia referendarzom sądowym określonych czynności procesowych. Zarówno z treści art. 471, art. 3621, jak i art. 39823 k.p.c. w żadnym stopniu nie wynika jakakolwiek norma prawna, determinująca problem dopuszczalności podejmowania określonych czynności przez asesorów sądowych. Niezależnie od tego, Trybunał powołał tu również przesłankę zbędności ponownej oceny zgodności z Konstytucją przepisów k.p.c., które stanowiły już przedmiot kontroli zakończonej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2007 r. (SK 7/06, OTK ZU nr 9/A/2007, poz. 108). Dokonując oceny zarzutów sformułowanych przez skarżącego wobec art. 471, art. 1305, art. 3621 oraz art. 39823 k.p.c. Trybunał stwierdził, iż nie spełniają one ustawowego wymogu wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub prawa podmiotu występującego ze skargą konstytucyjną. Uzasadnienie skargi abstrahuje ponadto od treści innych przepisów k.p.c., określających zarówno zakres czynności podejmowanych przez referendarza, jak i ich skutki dla sytuacji procesowej stron postępowania cywilnego.

Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skierował pełnomocnik skarżącego. Zasadniczą jego część poświęcono zakwestionowaniu sposobu przeprowadzania przez Trybunał wstępnej kontroli skarg konstytucyjnych, wynikającej z przepisów ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W związku z powyższym, skarżący wniósł o zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie do czasu rozpoznania sprawy zainicjowanej inną skargą konstytucyjną z 11 lipca 2007 r. (Ts 163/07). Zażalenie nie zawiera natomiast bliższego odniesienia do argumentów wyrażonych w zaskarżonym postanowieniu, zarówno co do przepisów, które uznano za niedopuszczalny przedmiot wniesionej skargi, jak i co do braku wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw. Co znamienne, zażalenie powiela podstawowy błąd skargi konstytucyjnej, polegający na odwoływaniu się w niej do nieistniejących jednostek redakcyjnych zaskarżonej ustawy – kodeksu postępowania cywilnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie pełnomocnika skarżącego nie dostarcza żadnych argumentów, które podważałyby prawidłowość i zasadność postanowienia o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Wobec braku odniesienia się w zażaleniu do większości przesłanek leżących u podstaw kwestionowanego postanowienia, Trybunał Konstytucyjny uznał za usprawiedliwione ograniczenie się do jednoznacznego ich zaaprobowania. I tak, w pełni zasadne było stwierdzenie, iż w części swojego przedmiotu skarga konstytucyjna kwestionuje przepisy niebędące podstawą prawną ostatecznego orzeczenia, wydanego w sprawie, w związku z którą skargę wniesiono. Takiego waloru nie wykazuje w szczególności unormowanie art. 364 § 2 k.p.c.

Powtórnie stwierdzić należy, że w dalszej części (tzn. art. 4798 § 6 oraz art. 4977 § 3) określenie przedmiotu skargi konstytucyjnej odwołuje się do jednostek redakcyjnych niewystępujących w treści kodeksu postępowania cywilnego.

W odniesieniu do pozostałej części przedmiotu skargi, tj. art. 471, art. 1305, art. 3621 oraz art. 39823 k.p.c., zażalenie nie dostarcza żadnych argumentów podważających ocenę uzasadnienia skargi konstytucyjnej w kontekście wymogu, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK. Potwierdzić należy w związku z tym prawidłowość stwierdzenia, iż skarżący nie wyjaśnił sposobu, w jaki kwestionowane unormowania k.p.c. doprowadziły do naruszenia przysługujących mu praw i wolności konstytucyjnych. Powyższego wymogu ustawy o TK nie realizuje bowiem sformułowanie, oderwanego od treści innych przepisów k.p.c., zarzutu złamania konstytucyjnego prawa do sądu. W żadnym razie nie sanuje natomiast tego uchybienia przeniesienie ciężaru rozważań na problem udziału asesorów w postępowaniu sądowym. Konstatacja ta staje się uzasadniona tym bardziej przy uwzględnieniu następstw wydanego już przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z 24 października 2007 r. (SK 7/06).

Trybunał Konstytucyjny nie znalazł także podstaw do uwzględnienia wniosku skarżącego o zawieszenie postępowania w sprawie niniejszej skargi konstytucyjnej w związku z wniesieniem przez niego innej skargi konstytucyjnej, w której kwestionuje on zgodność z Konstytucją przepisów ustawy o TK. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, w sytuacji zupełnie odmiennych przedmiotu i podstawy zaskarżenia obydwu skarg, okoliczność ta nie może być uznana za spełniającą przesłanki, o których mowa w art. 177 § 1 pkt 1 kodeksu postępowania cywilnego.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należy stwierdzić, iż Trybunał Konstytucyjny słusznie odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.