W skardze konstytucyjnej z 7 listopada 2005 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 277 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365) z art. 2 Konstytucji, oraz niezgodności art. 111 ust. 5, art. 179 ust. 3 i art. 265 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365; dalej: prawo o szkolnictwie wyższym) z art. 2 i art. 30 Konstytucji.

Skarżąca zarzuciła, że przepis art. 277 prawa o szkolnictwie wyższym, przewidujący wejście w życie ustawy w jeden dzień od jej ogłoszenia, narusza zasadę państwa prawnego podważając zaufanie społeczne oraz aprobatę dla stanowionego prawa. Przepis art. 111 ust. 5 prawa o szkolnictwie wyższym przewidujący, że nauczyciele akademiccy zatrudnieni na uczelni zawodowej mogą uczestniczyć w pracach badawczych nie nakłada zaś obowiązku prowadzenia takich prac, co może prowadzić do zakłócenia działalności badawczej prowadzonej przez skarżącą. Brzmienie przepisu art. 179 ust. 3 prawa o szkolnictwie wyższym ze względu na zawiłość i niejasność uniemożliwia, zdaniem skarżącej, jego jednolitą interpretację. Przepisy art. 265 ust. 1 i 2 w zw. z brzmieniem przepisu art. 277 prawa o szkolnictwie wyższym rodzą zdaniem skarżącej wątpliwości co do terminu ich wejścia w życie.

Zarządzeniem z 19 grudnia 2005 r. skarżąca wezwana została do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez wskazanie orzeczenia rozstrzygającego ostatecznie o prawach lub wolnościach skarżącej w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, doręczenie kopii orzeczeń zapadłych w sprawie, w ramach wyczerpania drogi prawnej, oraz podanie daty doręczenia skarżącej ostatecznego orzeczenia w sprawie.

W piśmie uzupełniającym braki skargi konstytucyjnej skarżąca wskazała na brak ostatecznego, a także jakiegokolwiek orzeczenia o prawach lub wolnościach skarżącej wydanych na podstawie zaskarżonych przepisów. Skarżąca uznała ponadto, że w świetle przepisu art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i wobec tego, że skarżąca nie miała możliwości skorzystania z jakiejkolwiek drogi prawnej w celu ochrony swych praw, niewskazanie ostatecznego orzeczenia o prawach lub wolnościach skarżącej oraz niedoręczenie kopii orzeczeń zapadłych w sprawie nie może być uznane za braki formalne skargi konstytucyjnej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony prawnej. Podstawową przesłanką jej wniesienia jest wyczerpanie sądowej drogi dochodzenia swych praw i wolności. Skarga konstytucyjna, co wynika jednoznacznie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przysługuje jedynie w stosunku do zapadłych ostatecznie orzeczeń o wolnościach lub prawach albo obowiązkach konstytucyjnych. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Oznacza to, że przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może być wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia.

Zgłoszone przez skarżącą żądanie, zawarte w piśmie oznaczonym jako skarga konstytucyjna, jest w istocie żądaniem dokonania abstrakcyjnej kontroli zaskarżonych przepisów. Prezentowane przez skarżącą stanowisko wskazuje na całkowite niezrozumienie instytucji skargi konstytucyjnej jako środka ochrony praw i wolności, naruszonych w wyniku oparcia ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracyjnego na przepisie niezgodnym z Konstytucją. Zakres, charakter i tryb występowania do Trybunału Konstytucyjnego z żądaniem dokonania abstrakcyjnej kontroli zgodności aktu normatywnego z Konstytucją określają przepisy art. 191-193 Konstytucji, związane z instytucją wniosku bądź pytania prawnego kierowanego do Trybunału Konstytucyjnego. Kontrola abstrakcyjna jest jednak niedopuszczalna w trybie skargi konstytucyjnej.

Wbrew twierdzeniom skarżącej przepis art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nie daje żadnych podstaw do występowania w trybie skargi konstytucyjnej z żądaniem zbadania zgodności przepisów z Konstytucją, mimo braku wyczerpania czy wręcz niekorzystania z drogi sądowej. Przepis ten stanowi jedynie rozwinięcie ogólnej normy zawartej w przepisie art. 79 ust. 1 Konstytucji. Ostateczne orzeczenie o wolnościach lub prawach skarżącego, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, to zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym orzeczenie wydane w wyniku wyczerpania toku instancji, a więc po wykorzystaniu przysługujących stronie w toku instancji środków odwoławczych, zaś w razie braku środków odwoławczych prawomocne orzeczenie, od którego nie przysługuje środek odwoławczy. Oczywiście bezzasadne i pozbawione podstawy prawnej jest więc przyjęcie przez skarżącą, że użyty w przepisie art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym zwrot „o ile droga ta jest przewidziana” odnosi się generalnie do istnienia możliwości wydania jakiegokolwiek orzeczenia w sprawie, podczas gdy w rzeczywistości wskazuje on jedynie na konieczność wyczerpania istniejących środków odwoławczych. Wskazuje na to także jednoznacznie brzmienie dalszej części wskazanego przepisu art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zgodnie z którym skarga konstytucyjna może być wniesiona „w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia”.

W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.