W skardze konstytucyjnej z 17 października 2005 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności § 37 Statutu Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Orzeczeniem Głównego Sądu Koleżeńskiego z 23 sierpnia 2004 r. skarżący został wykluczony ze Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów. Po rozpoznaniu odwołania skarżącego Główny Sąd Koleżeński II Instancji orzeczeniem z 21 lutego 2005 r. utrzymał w mocy wyrok sądu I instancji.

Skarżący zarzucił, że zaskarżony § 37 Statutu, stanowiący, że orzeczenie Głównego Sądu Koleżeńskiego wydane w II instancji jest ostateczne, pozbawia go prawa do rozpoznania sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd, zamykając tym samym drogę do dochodzenia naruszonych praw.

W piśmie uzupełniającym braki skargi konstytucyjnej skarżący wskazał, że orzeczenie Głównego Sądu Koleżeńskiego II instancji zostało mu doręczone 3 marca 2005 r. Ponadto wskazał, że orzeczenie to zawierało w jego przekonaniu liczne braki formalne, w tym brak było wskazania, że ma ono charakter ostateczny oraz pouczenia co do dalszego trybu postępowania, co doprowadziło do naruszenia konstytucyjnych praw skarżącego, zawartych w art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Tymczasem orzeczeniem, które skarżący wskazuje jako ostateczne orzeczenie o jego wolnościach i prawach jest orzeczenie Głównego Sądu Koleżeńskiego Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów. Należy zauważyć, że jest to orzeczenie wydane przez sąd koleżeński stowarzyszenia, a więc organizacji społecznej, pozarządowej i pozasamorządowej. Orzeczenie wskazanego organu nie mieści się w zakresie ostatecznych rozstrzygnięć, które stanowić mogą podstawę wniesienia skargi konstytucyjnej. Podstawą taką może być jedynie ostateczne orzeczenie sądu lub organu administracji publicznej. Pojęcie sądu odnosić należy zaś do znaczenia, jakie nadano mu w przepisach rozdziału VIII Konstytucji zatytułowanego Sądy i trybunały, a więc do organów państwowych sprawujących wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z przepisem art. 175 ust. 1 Konstytucji są nimi Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Sąd Koleżeński Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów nie należy bezsprzecznie do tej grupy. Prowadzi to do jednoznacznego wniosku, że orzeczenie zapadłe w sprawie skarżącego nie może być uznane za orzeczeniu sądu, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, co uniemożliwia nadanie biegu skardze konstytucyjnej.

Ponadto zauważyć należy, że warunki i tryb rozpoznawania skargi konstytucyjnej określają wyczerpująco przepisy ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Zgodnie z art. 46 ust. 1 tej ustawy skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. W niniejszej sprawie, jak wynika ze stanowiska skarżącego, doręczenie orzeczenia Głównego Sądu Koleżeńskiego Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów II instancji z 21 lutego 2005 r. nastąpiło 3 marca 2005 r. Tym samym ustawowy termin do wniesienia skargi konstytucyjnej upłynął 4 czerwca 2005 r. Tymczasem skarga konstytucyjna została zaś wniesiona dopiero 17 października 2005 r., tj. po upływie 7 miesięcy od dnia otrzymania ostatecznego orzeczenia. Stwierdzenie przekroczenia przez skarżącego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej oraz brak wniosku o przywrócenie terminu uniemożliwiają w świetle obowiązujących przepisów nadanie biegu skardze.

W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.