W skardze konstytucyjnej z 12 sierpnia 2008 r. (wniesionej 13 sierpnia 2008 r.) zarzucono, że art. 207 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543, ze zm.) jest niezgodny z art. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji.

W ocenie skarżącej powyższe przepisy naruszają zasadę sprawiedliwości społecznej i prawa do nabytej własności, w zakresie, w jakim określają, że zawarcia umowy wieczystego użytkowania nieruchomości gruntowej mogą żądać wyłącznie osoby, które zabudowały tę nieruchomość na podstawie pozwolenia na budowę i władały nią 5 grudnia 1990 r. i 1 stycznia 1998 r., bez uwzględnienia praw do żądania zawarcia umowy użytkowania wieczystego następcom prawnym.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego. W dniu 24 listopada 1986 r. skarżąca zawarła umowę spółki na wspólne prowadzenie działalności gospodarczej z Andrzejem Babułą, który w latach 1981-1983 ze środków własnych zbudował pawilon handlowy na działce 016-31 położonej w Gdańsku na podstawie zezwolenia budowlanego, z lokalizacją czasową do 31 grudnia 1990 r. W umowie spółki skarżąca zobowiązała się wyremontować pawilon handlowy (wartość nakładu inwestycyjnego w ocenie skarżącej wynosiła około 60% wartości pawilonu), wniosła również do spółki aportem samochód dostawczy. W dniu 23 grudnia 1986 r. skarżąca odkupiła pawilon i w marcu 1987 r. rozpoczęła działalność gospodarczą (sprzedaż artykułów rolno-spożywczych). W dniu 31 grudnia 2002 r. skarżąca wystąpiła do Urzędu Miejskiego w Gdańsku z żądaniem zawarcia umowy wieczystego użytkowania nieruchomości gruntowej. Pismem z 3 stycznia 2003 r. Wydział Skarbu Urzędu Miasta w Gdańsku odmówił zawarcia umowy, a pismem z 12 września 2006 r. zobowiązał powódkę do rozbiórki obiektu i zwrotu gruntu gminie. Skarżąca w dniu 19 marca 2007 r. zwróciła się do Prezydenta Miasta Gdańska z ponownym żądaniem zawarcia umowy wieczystego użytkowania gruntu, jednak ten – pismem 24 kwietnia 2007 r. – odmówił jej zawarcia.

Pozwem z 10 września 2007 r. skarżąca wystąpiła na drogę sądową. Wyrokiem z 23 stycznia 2008 r. (sygn. akt IV GC 1340/07) Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku – IV Wydział Gospodarczy oddalił powództwo skarżącej. Wniesiona apelacja została wyrokiem z 23 kwietnia 2008 r. (sygn. akt XII Ga 127/08) oddalona przez Sąd Okręgowy w Gdańsku – XII Wydział Gospodarczy Odwoławczy. Powyższe rozstrzygnięcie zostało doręczone skarżącej 21 maja 2008 r.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 4 grudnia 2008 r. (doręczonym 10 grudnia 2008 r.) pełnomocnik skarżącej został wezwany do uzupełnienia braków formalnych wniesionej skargi przez: nadesłanie pełnomocnictwa do sporządzenia i wniesienia do Trybunału Konstytucyjnego skargi konstytucyjnej; dokładne określenie przedmiotu skargi konstytucyjnej – aktu normatywnego i przepisu, któremu skarżąca zarzuca niezgodność z Konstytucją; wskazanie, jakie wolności lub prawa określone w art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji zostały naruszone oraz wskazanie sposobu ich naruszenia; uzasadnienie skargi konstytucyjnej z podaniem opisu stanu faktycznego; nadesłanie 4 kopii skargi konstytucyjnej wraz z załącznikami. Pismem z 16 grudnia 2008 r. pełnomocnik odniósł się do powyższych braków.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo na zasadach określonych w ustawie wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

Precyzując zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony praw i wolności, ustawodawca nałożył na skarżącego szereg obowiązków, których niedopełnienie skutkuje odmową nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. I tak, zgodnie art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wnoszący skargę jest zobligowany do wyjaśnienia sposobu, w jaki kwestionowane w niej unormowania naruszyły przepisy konstytucyjne wyrażające prawa lub wolności skarżącego. Sformułowanie przez skarżącego zarzutu niezgodności z Konstytucją przepisu, na podstawie którego zostało wydane ostateczne rozstrzygnięcie, jest najważniejszym elementem treściowym skargi konstytucyjnej. Należy wskazać sposób, w jaki kwestionowany przepis narusza unormowania konstytucyjne, stanowiące podstawę podmiotowych praw konkretnego skarżącego. Formalnym wyrazem tego rodzaju zależności jest, wynikający z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, obowiązek wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone. Dopełnienie tego obowiązku przez skarżącego stanowi jeden z formalnych warunków dopuszczalności wniesienia skargi konstytucyjnej. Właściwe sprecyzowanie w skardze zarzutu niekonstytucyjności zakwestionowanych przepisów ma również znaczenie materialne, wiąże się ono bowiem z proklamowaną w art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym zasadą związania Trybunału granicami wniosku, pytania prawnego lub skargi. Jej konsekwencją jest niedopuszczalność samodzielnego precyzowania przez Trybunał, a tym bardziej uzasadniania, jedynie ogólnikowo sformułowanego zarzutu niekonstytucyjności (por. orzeczenie TK z 24 lutego 1997 r., K 19/96, OTK ZU nr 1/1997, poz. 6).

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego analizowana skarga konstytucyjna wskazanej przesłanki nie spełnia. W piśmie z 16 grudnia 2008 r., stanowiącym odpowiedź na zarządzenie sędziego TK wzywające do uzupełnienia braków formalnych skargi, pełnomocnik skarżącej w odniesieniu do art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji stanowiących wzorce kontroli wskazał jedynie, iż przepisy będące przedmiotem wniesionej skargi naruszają zasadę sprawiedliwości społecznej i prawa do nabytej własności. W uzasadnieniu postawionego zarzutu podniósł, że regulacje te, wobec braku zapisu, iż dotyczą następców prawnych – jak ma to miejsce na tle innych uregulowań przewidzianych w kontrolowanej ustawie – ograniczają stosowanie tej ustawy w odniesieniu do skarżącej.

W związku z powyższym, można jedynie przypuszczać, że zarzut skarżącej nie opiera się na wadliwości treści skarżonych przepisów, a na braku odpowiedniego uregulowania. Należy podkreślić, że co do zasady brak regulacji oznacza, że mamy do czynienia z zaniechaniem prawodawczym. Badanie takich zaniechań oraz stwierdzanie naruszenia Konstytucji przez zaniechanie prawodawcze nie mieści się w zakresie właściwości Trybunału Konstytucyjnego, co jednoznacznie wynika z art. 188 pkt 1-3 Konstytucji. Od zaniechań prawodawczych należy odróżnić pominięcia prawodawcze, które polegają na tym, że ustawodawca unormował jakąś dziedzinę stosunków społecznych, ale dokonał tego w sposób niepełny, regulując ją tylko fragmentarycznie (zob. wyrok TK z 24 października 2001 r., SK 22/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 216). Sformułowanie zarzutu pominięcia prawodawczego wymaga jednak wykazania związku zachodzącego między treścią przepisu a sposobem naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw, czego skarżąca bez wątpienia nie uczyniła. W uzasadnieniu skargi brak jest również jakiejkolwiek argumentacji, w jaki sposób doszło do naruszenia art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Niezależnie od zaistnienia powyższych przesłanek samodzielnie stanowiących o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, należy zwrócić uwagę, że pomimo wyraźnego wezwania do uzupełnienia braku skargi w przedmiocie nadesłania pełnomocnictwa do sporządzenia i wniesienia do Trybunału skargi konstytucyjnej, w załączeniu do pisma stanowiącego odpowiedź na to zarządzenie pełnomocnik skarżącej nie nadesłał właściwego dokumentu. W niniejszej sprawie nie przedstawiono odpisu pełnomocnictwa, z którego wynikałoby upoważnienie przez stronę skarżącą adwokata albo radcy prawnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej. Z treści dołączonych do skargi pełnomocnictw tego rodzaju umocowanie nie wynika. Nie można bowiem uznać za właściwe pozostające w aktach sprawy pełnomocnictwo do występowania w imieniu skarżącej przed Trybunałem Konstytucyjnym w związku z wniesioną skargą. W tym stanie rzeczy Trybunał uznaje, że skarga konstytucyjna została wniesiona bez ważnego pełnomocnictwa, co w świetle art. 48 ust. 1 ustawy o TK jest niedopuszczalne.

Biorąc wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.