W skardze konstytucyjnej Stowarzyszenia Polskie Radio Obywatelskie wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 24 listopada 2001 r. zakwestionowano zgodność z Konstytucją art. 3 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 25 lipca 2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2001 r. Nr 113, poz. 1207). Zdaniem skarżącego przepisy te naruszają zagwarantowane w art. 68 Konstytucji prawo do ochrony zdrowia oraz wyrażoną w art. 32 Konstytucji zasadę równości.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 11 grudnia 2001 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do usunięcia braków formalnych wniesionej skargi konstytucyjnej przez dołączenie prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia opartego na zakwestionowanych przepisach oraz dołączenie odpisów orzeczeń wskazujących na wyczerpanie przez skarżącego drogi prawnej.

W piśmie procesowym z 27 grudnia 2001 r. wykonującym zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego wzywające do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej pełnomocnik skarżącego stwierdził, iż “stowarzyszenie nie może przedstawić decyzji opartych na zaskarżonych przepisach ustawy, ponieważ ustawa ta została dopiero co uchwalona”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wskazanie przez skarżącego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej wydanego na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu, wskutek którego naruszone zostały przysługujące skarżącemu prawa lub wolności o charakterze konstytucyjnym. W myśl zaś art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skarga konstytucyjna powinna zawierać dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją. Z kolei art. 47 ust. 2 tej ustawy nakłada na skarżącego obowiązek załączenia do skargi wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, z podaniem daty doręczenia, wydanego na podstawie zakwestionowanego aktu normatywnego. Nadto zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym wyczerpanie przez skarżącego drogi prawnej, stanowi konieczny element treści skargi konstytucyjnej, a jego brak ma charakter braku formalnego.

W świetle przytoczonych wyżej unormowań konstytucyjnych i ustawowych nie ulega wątpliwości, że bezwzględnie konieczną przesłanką skorzystania przez dany podmiot z instytucji skargi konstytucyjnej jest uprzednie doprowadzenie do wydania w konkretnej sprawie “ostatecznego orzeczenia” o konstytucyjnych wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego. Wprawdzie bowiem przedmiotem postępowania zainicjowanego przed Trybunałem Konstytucyjnym poprzez skargę konstytucyjną jest zagadnienie zgodności z konstytucją aktu normatywnego, na podstawie którego wydany został wyrok, decyzja czy inne rozstrzygnięcie, tym niemniej wcześniejsze podjęcie “ostatecznego orzeczenia” przez sąd bądź organ administracji publicznej stanowi warunek sine qua non zainicjowania tej formy kontroli przed Trybunałem Konstytucyjnym. Wynika to z przyjętej przez polskiego ustrojodawcę konstrukcji skargi konstytucyjnej, zgodnie z którą instytucja ta służy uruchomieniu postępowania o charakterze nadzwyczajnym i subsydiarnym w stosunku do innych środków i procedur ochrony konstytucyjnych praw i wolności.

Skarga konstytucyjna może więc zostać uruchomiona dopiero w sytuacji, gdy skarżący nie dysponuje już żadną proceduralną możliwością postępowania przed sądem bądź organem administracji publicznej w swojej sprawie (por. postanowienie TK z 18 kwietnia 2001 r., sygn. akt. Ts 23/01, OTK ZU nr 5/2001, poz. 152).

Równie istotną przesłanką przesądzającą o niedopuszczalności nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest brak wskazania przynależnych skarżącemu konstytucyjnych praw lub wolności przyjmujących postać praw podmiotowych. Przedmiotem skargi konstytucyjnej można bowiem uczynić naruszenie tylko tych praw konstytucyjnych, które przysługują samemu skarżącemu, ponieważ wyrażona w art. 79 Konstytucji skarga konstytucyjna nie ma charakteru actio popularis i może być wnoszona jedynie w przypadku naruszenia – przez ostateczne rozstrzygnięcie, które zostało wydane na podstawie zaskarżonego przepisu – praw lub wolności samego skarżącego. Z uwagi na to należy przyjąć, że skarżący nie korzystając z przysługujących mu środków ochrony jego praw w postępowaniu sądowym lub administracyjnym, nie mógł też wskazać swego uprawnienia wynikającego z art. 78 Konstytucji. Tym samym nie przedstawił argumentacji mogącej podważyć przyjmowane przez Trybunał Konstytucyjny domniemanie konstytucyjności ustawy. Niezależnie od powyższego, z dołączonego do skargi wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego wynika, iż skarżący jest osobą prawną. Natomiast zagwarantowane w art. 68 Konstytucji, prawo do ochrony zdrowia ma charakter osobisty i przysługuje wyłącznie osobom fizycznym. W szczególności należy zauważyć, iż stowarzyszenie nie może być podmiotem prawa przynależnego osobom korzystającym z opieki zdrowotnej, a tym samym nie przysługuje mu prawo występowania ze skargami konstytucyjnymi w celu ochrony tego prawa (por. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 6 lutego 2001 r., Ts 148/00, OTK ZU nr 3/2001, poz. 72).

Wobec powyższego należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.