W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 369 i art. 536 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.; dalej: prawo upadłościowe i naprawcze) w zakresie, w jakim pomijają zastosowanie przepisów zaskarżonej ustawy w sprawach, w których upadłość osoby fizycznej ogłoszona została przed 1 października 2003 r., a zakończona w okresie obowiązywania prawa upadłościowego i naprawczego, są niezgodne z konstytucyjną zasadą równości i sprawiedliwości społecznej w zakresie prawa do sądu.

Postanowieniem z 1 lutego 2006 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej stwierdzając, że skarżący nie wskazali, w jaki sposób zaskarżone przepisy ustawy naruszyły ich konstytucyjne prawa. Skarżący za niekonstytucyjne uznali posłużenie się przez ustawodawcę regułą intertemporalną dalszego działania prawa dotychczas obowiązującego. Dla uzasadnienia niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów przywołali orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jednak w przywołanych orzeczeniach Trybunał Konstytucyjny wskazywał na niedopuszczalność posługiwania się zasadą bezpośredniego działania ustawy nowej.

W zażaleniu skarżący wnieśli o nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zdaniem skarżących odmowa nadania dalszego biegu była bezpodstawna. Wskazane w skardze konstytucyjnej ograniczenia w zastosowaniu bezpośredniego działania ustawy nowej pozwalają stwierdzić, że w pewnych sytuacjach również stosowanie ustawy dawnej może być niekonstytucyjne. W przypadku złożonej skargi konstytucyjnej „powstaje pytanie, jak ograniczenie stosowania nowej ustawy (…) należy pogodzić z konstytucyjnymi prawami skarżących (prawo do równego traktowania, prawo do sądu, wolności działalności gospodarczej, prawa wyboru i wykonywania zawodu)”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Ustawodawca stanowi normy intertemporalne w oparciu o ogólną kompetencję prawodawczą, wynikającą z art. 10 ust. 2 Konstytucji. Swoboda w stanowieniu tych norm nie jest nieograniczona. Ograniczenia takie wynikają m.in. z wyrażonej w art. 2 Konstytucji zasady państwa prawnego, w szczególności będącej jej elementem zasady zaufania obywatela do państwa. W przywołanych w skardze konstytucyjnej orzeczeniach i zaskarżonym postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego wskazane zostały ograniczenia, jakie zasada zaufania nakłada na posługiwanie się zasadą bezpośredniego działania ustawy nowej. Konieczność wprowadzenia takich ograniczeń wiąże się przede wszystkim z ochroną interesów w toku i niewprowadzaniem rozwiązań stanowiących „pułapkę prawną” dla obywatela. Z tą ostatnią sytuacją mamy do czynienia, gdy osoba działająca w zaufaniu do obowiązującego prawa nie może przewidzieć jego zmiany, a zmiana ta powoduje pogorszenie jej sytuacji faktycznej i prawnej.

Skarżący nie mogą powoływać się na powyższe ograniczenia, gdyż znajdują się w dokładnie odwrotnej sytuacji. Działali w oparciu o obowiązujące prawo, a jego dalsze stosowanie nie powoduje w ich przypadku żadnego zaskoczenia. Powstaje w związku z tym pytanie, jakie argumenty uzasadniają twierdzenie, w myśl którego zastosowanie względem skarżących ustawy dawnej jest niezgodne z Konstytucją. W skardze konstytucyjnej skarżący stwierdzają, że nie można znaleźć racjonalnego uzasadnienia dla niezastosowania do ich sytuacji ustawy nowej. Podkreślają też, że – ze względu na ratio legis ustawy – zdarzeniem relewantnym z punktu widzenia zastosowania ustawy nowej powinien być moment zakończenia postępowania upadłościowego przed sądem, a nie samo ogłoszenie upadłości. Należy stwierdzić, że wzgląd na racjonalność danego rozwiązania legislacyjnego oraz na ratio legis ustawy samodzielnie nie mogą uzasadniać zarzutu jej niezgodności z Konstytucją. Podobnie, przyjęcie chwili ogłoszenia upadłości jako zdarzenia prawnie relewantnego dla zasady bezpośredniego działania ustawy nowej nie jest zdeterminowane konstytucyjnie. Sami skarżący wskazują jedynie, że stosowanie ustawy nowej w ich sprawie byłoby pożądane z punktu widzenia celu, jaki realizuje ustawa. Niewprowadzenie przez ustawodawcę takiego rozwiązania może być jednak analizowane z punktu widzenia celowości rozstrzygnięć ustawodawczych. Ocena celu ustawy leży jednak poza zakresem właściwości Trybunału Konstytucyjnego. Odwołując się do płaszczyzny konstytucyjnej skarżący podnoszą jedynie, że byłoby zasadne rozważenie, czy zaskarżone przepisy nie naruszają ich prawa do sądu, wolności gospodarczej lub wolności wykonywania zawodu. Nie wskazują równocześnie, na czym naruszenie to miałoby polegać i jakie elementy tych praw ograniczają możliwość stosowania ustawy dotychczas obowiązującej. Wskazaniem takim nie jest ogólne odwołanie się do zasady sprawiedliwości. Tymczasem dla uprawdopodobnienia zarzutu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw konieczne jest określenie ich normatywnej treści i wskazanie, że z treścią tą są niezgodne normy wywodzone z zaskarżonych przepisów.

Reasumując należy stwierdzić, że skarżący nie wskazali swych wolności lub praw naruszonych przez zaskarżone przepisy ustawy ani nie określili sposobu ich naruszenia. Mając powyższe na względzie, należało odmówić uwzględnienia zażalenia.