W skardze konstytucyjnej Jana Zbigniewa Madejskiego z 5 listopada 2002 r. zarzucono, iż art. 385 w związku z art. 397 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżący wskazał, iż postanowieniem Sądu Okręgowego Białymstoku z dnia 28 maja 2002 r. (sygn. akt I C 670/02) odrzucono jego skargę o wznowienie postępowania w sprawie o odszkodowanie, zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z 24 października 2001 r. (sygn. akt I C 337/98). Zażalenie na to postanowienie zostało oddalone przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku postanowieniem z 31 lipca 2002 r. (sygn. akt I Acz 624/02).

Zdaniem skarżącego, zakwestionowane regulacje prawne ograniczają konstytucyjne prawo do uzyskania orzeczenia sądowego opartego na wszelkich możliwych do uzyskania środkach dowodowych. Skarżący zarzucił przy tym, iż art. 385 k.p.c. („sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna”) daje sądowi odwoławczemu zbyt duże możliwości interpretacyjne, co do określenia środka odwoławczego mianem „bezzasadnego”, a co za tym idzie do jego oddalenia, bez wnikliwego zbadania całokształtu materiału dowodowego.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 4 marca 2003 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej stwierdzając, iż zakwestionowana w skardze konstytucyjnej regulacja prawna w żadnym wypadku nie zezwala, ani na arbitralną ocenę środków odwoławczych, ani też na pomijanie przedstawionych w tym środku dowodów lub zarzutów. W związku z tym Trybunał Konstytucyjny uznał za oczywiście bezzasadne twierdzenie skarżącego, jakoby art. 385 k.p.c. prowadził do ograniczenia konstytucyjnego prawa do sądu.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skarżący wniósł zażalenie, w którym stwierdził, iż sąd drugiej instancji oddalił skargę o wznowienie postępowania opartą na nowym dowodzie w sprawie, powołując się przy tym na treść art. 316 § 1 k.p.c. (przepis wskazujący moment zamknięcia rozprawy, jako stan rzeczy miarodajny dla wydania wyroku) oraz orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące tej kwestii. Ponadto skarżący podkreślił, iż rozstrzygnięcia sądu wydane na podstawie art. 316, art. 385 oraz art. 397 k.p.c. zamykają mu drogę do uzyskania rzetelnego wyroku i odszkodowania.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarżący w swoim zażaleniu nie odniósł się do podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, która to odmowa kwestionowała prawidłowość wskazania art. 385 k.p.c. jako prawnej podstawy orzeczenia, które spowodowało dla skarżącego naruszenie jego prawa (wolności) konstytucyjnej. Skarżący kwestionuje uniemożliwienie mu wznowienie postępowania w sprawie odszkodowawczej dlatego, że w sprawie jego choroby wydano nową diagnozę, już po dacie kwestionowanego wyroku, odmienną od diagnozy wykorzystanej jako dowód przy wydaniu orzeczenia, do którego wznowienia zmierza. Zakwestionowany art. 385 k.p.c. nie reguluje jednak podstaw wznowienia postępowania, w szczególności zaś możliwości oparcia skargi o wznowienie na dowodzie, który powstał już po wydaniu prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie. Przepis ten dotyczy natomiast wyłącznie oceny zasadności zarzutów podniesionych w środku odwoławczym (apelacji lub zażaleniu). Z tego też powodu został powołany wyłącznie przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku, który rozpoznawał zażalenie skarżącego na postanowienie Sądu Okręgowego w Białymstoku o odrzuceniu skargi o wznowienie. Treść art. 385 k.p.c. nie miała natomiast znaczenia dla tego ostatniego rozstrzygnięcia, nie dotyczy bowiem przesłanek dopuszczalności wznowienia postępowania, ani też nie określa zakresu badania przez sąd dowodów i zarzutów podniesionych w skardze o wznowienie.

Zgodnie z art. 66 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) Trybunał orzeka wyłącznie w granicach skargi konstytucyjnej, wyznaczonych przez samego skarżącego. Skoro więc w skardze konstytucyjnej, stanowiącej przedmiot rozpoznania wstępnego wyraźnie zażądano zbadania zgodności z Konstytucją RP art. 385 w związku z art. 397 § 2 k.p.c., Trybunał Konstytucyjny nie był upoważniony do dokonywania modyfikacji tak określonych granic skargi. Bezskuteczna jest także zmiana przedmiotu zaskarżenia, dokonana dopiero w zażaleniu na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny rozpoznając zażalenie ogranicza się bowiem wyłącznie do zbadania zasadności odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej (por. postanowienia TK z: 19 stycznia 2000 r., Ts 172/99, OTK ZU nr 1(31)/2000, poz. 49, s. 161; 17 listopada 1999 r., SK 17/99, OTK ZU nr 7(29)/1999, poz. 169, s. 913).

W tym stanie rzeczy należało orzec jak w sentencji.