27 listopada 2000 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) skierowana została do Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna Stanisława K. Zakwestionowano w niej zgodność art. 55 ust. 4 ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych (tekst jednolity z 1991 r. Dz.U. Nr 44, poz. 194 ze zm.) z art. 32 konstytucji.

Skarżący, jako wieloletni pracownik Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc, zwrócił się z wnioskiem do Dyrektora Instytutu o wypłatę nagrody jubileuszowej z tytułu ukończenia 50 lat pracy w tej jednostce. Wobec odmowy przyznania nagrody, zarówno przez Dyrektora Instytutu, jak i Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej, skarżący skierował sprawę na drogę sądową. Powództwo skarżącego zostało oddalone wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi z 3 grudnia 1999 r. (sygn. akt VIII P 1686/99), podobnie jak apelacja skarżącego od tego orzeczenia (wyrok z 4 lipca 2000 r., sygn. akt XII Pa 90/00). Uzasadniając oddalenie powództwa skarżącego, sąd wskazał na brak podstaw prawnych w ustawie o jednostkach badawczo-rozwojowych oraz w postanowieniach Protokołu Dodatkowego Nr 3 z 25 lipca 1995 r. do Układu Zbiorowego Pracy do wypłacenia tego rodzaju nagrody jubileuszowej. Zgodnie bowiem z uregulowaniami zawartymi w tych aktach prawnych, nagrody jubileuszowe wypłacane są z tytułu ukończenia 20, 25, 30, 35, 40 i 45 lat pracy.

Kwestionując art. 55 ust. 4 ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych, pełnomocnik skarżącego zarzuca niezgodność tego przepisu z konstytucyjną zasadą równości. W ocenie pełnomocnika brak unormowania dopuszczającego wypłacanie nagrody jubileuszowej pracownikom, którzy przepracowali 50 lat prowadzi w konsekwencji do ich dyskryminacji w stosunku do osób, które zatrudnione były w tej samej jednostce przez krótszy okres.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 18 grudnia 2000 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, w szczególności przez wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego naruszone zostały przez art. 55 ust. 4 ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych. W wykonaniu powyższego zarządzenia pełnomocnik skarżącego, w piśmie z 22 grudnia 2000 r., ponownie wskazał na naruszenie zasady równości obywateli, wyrażonej w art. 32 ust. 1 konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej Stanisława K. nie może być nadany dalszy bieg.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 konstytucji, warunkiem korzystania ze skargi konstytucyjnej jest wykazanie, iż wskutek ostatecznego orzeczenia sądu bądź organu administracji publicznej, wydanego na podstawie zakwestionowanych przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, doszło do naruszenia konstytucyjnych praw, wolności lub obowiązków skarżącego. Konieczność sprecyzowania, jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego zostały w ten sposób naruszone, kształtuje jedną z podstawowych przesłanek, której dopełnienie warunkuje nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zastosowany w treści art. 79 ust. 1 konstytucji zwrot “konstytucyjne prawa, wolności lub obowiązki” świadczy jednoznacznie o intencji ustrojodawcy nadania skardze konstytucyjnej ograniczonego przedmiotowego charakteru. Tym samym, nie jest ona środkiem ochrony wszystkich – bez względu na ich źródło prawne – praw i wolności, lecz jedynie tych, dla których normatywną podstawę stanowią przepisy o randze konstytucyjnej. Z powyższym założeniem koresponduje treść art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zgodnie z którym koniecznym elementem skargi konstytucyjnej jest określenie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone. Brak takiego elementu skargi konstytucyjnej wyklucza dopuszczalność merytorycznego jej rozpoznania.

W niniejszej sprawie pełnomocnik skarżącego wskazał na naruszenie przez kwestionowany art. 55 ust. 4 ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych konstytucyjnej zasady równości obywateli. Wykonując zarządzenie Trybunału Konstytucyjnego z 18 grudnia 2000 r., wzywające do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, pełnomocnik skarżącego w piśmie z 22 grudnia 2000 r. ponownie podniósł zarzut naruszenia art. 32 ust. 1 konstytucji, nie precyzując jednak nadal, jakie konstytucyjne prawa bądź wolności skarżącego zostały naruszone.

Trybunał Konstytucyjny podziela w związku z tym wyrażany już w dotychczasowym orzecznictwie pogląd wskazujący, iż “odwołanie się do naruszenia przez określoną regulację zasady równości musi być poprzedzone wskazaniem, w zakresie jakiego konstytucyjnie chronionego prawa lub wolności przysługującego skarżącemu równość ta powinna być zachowana” (por. np. postanowienie z 17 lutego 1999 r., sygn. Ts 154/98, OTK ZU Nr 2/1999, poz. 34, s. 191). Należy podkreślić, że powyższe stanowisko nie wyklucza uczynienia z zasady równości konstytucyjnego wzorca dla kontroli przepisów kwestionowanych w drodze skargi konstytucyjnej. Jako zasada ogólna, o charakterze ustrojowym, winna być jednak skonkretyzowana przez uprzednie odwołanie do treści konkretnych konstytucyjnych praw bądź wolności przysługujących skarżącemu.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w niniejszej sprawie powyższy wymóg nie został spełniony. Pełnomocnik skarżącego – pomimo wezwania sformułowanego w zarządzeniu Trybunału Konstytucyjnego – poprzestał wyłącznie na odwołaniu do zasady równości obywateli, nie wskazując, w zakresie jakich konstytucyjnie gwarantowanych praw bądź wolności skarżącego doszło do jej naruszenia. Takie określenie konstytucyjnego wzorca dla kontroli kwestionowanego przepisu ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych nie może być uznane za spełniające wymogi, określone w art. 79 ust. 1 konstytucji i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, orzeka się jak w sentencji.