W skardze konstytucyjnej z 11 stycznia 2008 r. zarzucono niezgodność art. 564 § 1 i 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z art. 139 w zw. z art. 144 ust. 1, ust. 2, ust. 3 pkt 18 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującym stanem faktycznym. Postanowieniem z 31 sierpnia 2007 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli – IV Wydział Karny (sygn. akt IV Ko 232/07) uznał, że brak jest podstaw do wydania opinii pozytywnej w przedmiocie wniosku skarżącego o ułaskawienie. Postanowieniem z 5 października 2007 r. Sąd Okręgowy w Warszawie – IX Wydział Karny-Odwoławczy (sygn. akt IX Ko 394/07) pozostawił prośbę o ułaskawienie bez dalszego biegu.

Skarżący wskazał, że zaskarżone przepisy art. 564 § 1 i 3 k.p.k. naruszają uprawnienie obywatela do przedstawienia prośby o ułaskawienie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej. Naruszają zatem także konstytucyjne prawo Prezydenta do korzystania ze swojej prerogatywy udzielania prawa łaski.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wykazanie przez skarżącego, że w związku z wydaniem przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu normatywnego, doszło do naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Uprawdopodobnienie przez skarżącego naruszenia jego praw lub wolności jest zatem przesłanką konieczną dla uznania dopuszczalności skargi konstytucyjnej.

Zdaniem skarżącego zaskarżone przepisy art. 564 § 1 i 3 k.p.k. są niezgodne z art. 139 w zw. z art. 144 ust. 1, ust. 2, ust. 3 pkt 18 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Należy w związku z tym przywołać treść wskazanych przez skarżącego przepisów Konstytucji. Zgodnie z art. 139 Konstytucji Prezydent Rzeczypospolitej stosuje prawo łaski. Prawa łaski nie stosuje się do osób skazanych przez Trybunał Stanu. Zgodnie z art. 144 ust. 1 Konstytucji Prezydent Rzeczypospolitej, korzystając ze swoich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji, wydaje akty urzędowe. Akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej wymagają dla swojej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów, który przez podpisanie aktu ponosi odpowiedzialność przed Sejmem (art. 144 ust. 2). Wymóg uzyskania podpisu Prezesa Rady Ministrów dla ważności aktów urzędowych Prezydenta nie dotyczy, jak wynika z art. 144 ust. 3 pkt 18 Konstytucji, stosowania prawa łaski.

Zasadniczym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest uznanie, że wskazane przez skarżącego przepisy Konstytucji nie stanowią bezpośredniego źródła konstytucyjnych praw lub wolności, a zatem nie mogą być uznane za samodzielne wzorce kontroli w trybie skargi konstytucyjnej. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną może wnieść „każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone”. Oznacza to, że przesłanką dopuszczalności złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. Trybunał Konstytucyjny podkreśla zatem, że wzorcami kontroli zainicjowanej w trybie skargi konstytucyjnej mogą być tylko te przepisy Konstytucji, które stanowią źródło praw, wolności i obowiązków jednostki. Powołane przez skarżącego art. 139 oraz art. 144 ust. 1-3 Konstytucji mają charakter ustrojowy i kompetencyjny. Nie mogą więc stanowić samoistnego wzorca kontroli, gdyż nie wynika z nich żadne prawo ani obowiązek skarżącego (por. postanowienie TK z 23 stycznia 2008 r., SK 65/06, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 11).

W tym stanie rzeczy, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.