W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 7 lipca 2023 r. (data nadania) M.J. (dalej: skarżący), reprezentowany
przez pełnomocnika z wyboru, wystąpił o stwierdzenie, że: 1) art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem
COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, ze zm.; dalej: ustawa o covid)
jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej; 2) art. 126 § 1
oraz art. 126 § 1 pkt 6 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.;
dalej: k.p.c.) w zakresie, w jakim „ogranicza znaczenie zwrotu pismo jedynie do formy papierowej, a zwrotu podpis wyłącznie
do podpisu sporządzone[go] w formie określonej w art. 78 § 1 (…)” ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (obecnie:
Dz. U. z 2024 r. poz. 1061, ze zm.), jest niezgodny z art. 45 ust. 1; art. 45 ust. 1 w związku z art. 7; art. 45 ust. 1 w
związku z art. 7 Konstytucji w związku z art. 25 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 910/2014 z dnia 23
lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku
wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę 1999/93/WE (Dz. Urz. UE. L Nr 257, poz. 73); 3) art. 1911 § 1 i 3 k.p.c. jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Skarżący, przywoławszy uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (mającej moc
zasady prawnej) z 26 kwietnia 2023 r. (sygn. akt […]) zarzucił, że zakwestionowany w skardze art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy o covid narusza prawo do sprawiedliwego rozpoznania sprawy. W odniesieniu do zakwestionowanych w skardze
art. 126 § 1 i art. 126 § 1 pkt 6 k.p.c. stwierdził, że są one „niezgodn[e] z prawem unijnym”, a także „z przepisem materialnym
definiującym pojęcie podpisu (…)”. Skarżący dostrzega także „kolizję” pomiędzy oświadczeniem woli złożonym na nośniku innym
niż konwencjonalny, a skutkami złożenia pisma. Z kolei art. 1911 § 1 i 3 k.p.c. tworzy według skarżącego normę stanowiącą „całkowicie subiektywny model weryfikowania, czy wniesione powództwo
jest oczywiście bezzasadne”, przy czym czyni to już – jak zarzucił skarżący – na etapie zapoznawania się przez sąd z treścią
pozwu. W związku z tym sąd nie rozpoznaje sprawy, ale decyduje o prawie do jej rozpoznania. Prawo do rozpoznania sprawy jest
więc uzależnione wyłącznie od całkowicie uznaniowej i arbitralnej woli sądu.
Postanowieniem z 22 października 2024 r. (doręczonym pełnomocnikowi skarżącego 4 listopada 2024 r.) Trybunał Konstytucyjny
odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Stwierdził, że pismo z 1 czerwca 2023 r., w którym starszy sekretarz
sądowy, działający z upoważnienia Kierownika Sekretariatu Sądu Okręgowego w W. XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy, poinformował
skarżącego, że jego pismo (złożone mailem 30 maja 2023 r.), zawierające wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku tego sądu
z 10 maja 2023 r. nie odnosi skutków procesowych, nie jest bowiem rozstrzygnięciem, o którym mowa w art. 77 ust. 1 ustawy
z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393;
dalej: u.o.t.p.TK). Trybunał zwrócił też uwagę, że nie zostało ono wydane na podstawie przepisów, które skarżący kwestionuje
w skardze konstytucyjnej oraz że umowa międzynarodowa nie może być wzorcem kontroli w postępowaniu skargowym.
W zażaleniu z 12 listopada 2024 r. (data nadania) skarżący zażądał skierowania przez skład orzekający „pytania prejudycjalnego”
do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności art. 61 ust. 4 (błędnie oznaczonego jako art. 60 ust. 4) u.o.t.p.TK z art.
190 ust. 5 Konstytucji, a także z art. 45 ust. 1 w związku z art. 190 ust. 5 Konstytucji (s. 2 pisma procesowego; w petitum wniosku skarżący wskazał natomiast przepisy ustawy zasadniczej nie mające związku ze sformułowanym żądaniem) oraz zawieszenia
postępowania do czasu rozpoznania wniosku. Według skarżącego zgodnie z art. 190 ust. 5 Konstytucji „wszelkie orzeczenia Trybunału
zapadają większością głosów. Konstytucja nie przewiduje w tym zakresie wyjątku”. Wydanie przez Trybunał orzeczenia (postanowienia
o odmowie nadania dalszego biegu skardze) w składzie jednego sędziego jest niezgodne z przywołanym przepisem ustawy zasadniczej.
Skarżący wniósł także o uchylenie zaskarżonego postanowienia i skierowanie skargi do merytorycznego rozpoznania. W złożonym
środku odwoławczym dowodzi, że pismo z 1 czerwca 2023 r. jest ostatecznym orzeczeniem w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji.
Twierdzi, że Trybunał odmawiając nadania skardze dalszego biegu nie uwzględnił bowiem tego, że wskazany przepis ustawy zasadniczej
posługuje się pojęciem autonomicznym, którego nie można interpretować za pomocą ustaw zwykłych. Według skarżącego pismo, w
którym został poinformowany o tym, że sformułowany w mailu wniosek o uzasadnienie wyroku nie odnosi skutków procesowych, zawiera
wszystkie elementy orzeczenia. W związku z tym należy przyjąć, że w sytuacji, w której uzyskanie formalnego orzeczenia nie
jest możliwe (albowiem sąd zaprzestał procedowania), „warunkiem dopuszczalności wniesienia skargi jest uzyskanie orzeczenia
lub informacji o braku możliwości dalszego procedowania”.
W odniesieniu do wskazanej przez Trybunał braku tożsamości podstawy prawnej pisma z 1 czerwca 2023 r. i przedmiotu zaskarżenia,
skarżący zwrócił uwagę na to, że niepowołanie przepisu w treści uzasadnienia nie przesądza o tym, że nie był on podstawą orzeczenia.
Zdaniem skarżącego przepisy stanowiące przedmiot złożonej przez niego skargi „ostatecznie ukształtowały stan formalny i faktyczny
w sprawie”, w której wniósł skargę. „Doprowadziły” bowiem do naruszenia jego praw podmiotowych.
Z kolei odnośnie do odmowy przekazania skargi do merytorycznej oceny ze względu na uczynienie wzorcem kontroli przepisów prawa
międzynarodowego, skarżący przedstawił obszerny wywód na temat relacji tego prawa z prawem krajowym. W konkluzji stwierdził,
że ze względu na wykładnię celowościową art. 79 ust. 1 Konstytucji, dopuszczalna jest skarga w sprawie stwierdzenia niezgodności
przepisu ustawy krajowej z prawem unijnym.
Skarżący przedstawił także szeroką argumentację (s. 10-20) mającą dowieść, że w świetle prawa krajowego i „unijnego” możliwe
jest doręczanie pism procesowych opatrzonych podpisem elektronicznym.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 61 ust. 5 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym
(Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału
Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie
na posiedzeniu niejawnym (art. 37 ust. 1 pkt 3 lit. c w związku z art. 61 ust. 5-8 u.o.t.p.TK). Na etapie rozpoznania zażalenia
Trybunał bada przede wszystkim, czy w wydanym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze
dalszego biegu.
2. Odnośnie do żądania skarżącego skierowania przez skład orzekający wniosku („pytania prejudycjalnego”) do Trybunału Konstytucyjnego
o zbadanie zgodności z Konstytucją art. 61 ust. 4 u.o.t.p.TK należy zauważyć, że ani Konstytucja, ani przepisy u.o.t.p.TK
nie przewidują takiej formy aktywności procesowej. Nie upoważniają także Trybunału do wszczęcia postępowania ex officio. W obowiązującym stanie prawnym z wnioskiem o zbadanie hierarchicznej zgodności aktów prawnych mogą wystąpić do Trybunału
wyłącznie podmioty określone w art. 191 ust. 1 pkt 1-5 ustawy zasadniczej. Każdy natomiast, czyje konstytucyjne wolności lub
prawa zostały naruszone, ma prawo na zasadach określonych w u.o.t.p.TK wystąpić do Trybunału ze skargą konstytucyjną (art.
79 ust. 1 Konstytucji). Mając powyższe na względzie Trybunał stwierdza, że sformułowany przez skarżącego w zażaleniu wniosek
nie wywołuje żadnych skutków procesowych (por. postanowienia TK z: 23 października 2023 r., sygn. Ts 6/23, OTK ZU B/2023,
poz. 303, 7 marca 2024 r., sygn. Ts 260/22, OTK ZU B/2024, poz. 179 oraz 27 maja 2024 r., sygn. Ts 77/22, OTK ZU B/2024, poz.
200). Jednocześnie należy zauważyć, że z przywołanego przez skarżącego art. 190 ust. 5 Konstytucji nie wynika, iż Trybunał
nie może wydawać żadnych orzeczeń w składzie jednoosobowym. Przepis ten wyraża jedynie zasadę podejmowania rozstrzygnięć w
sytuacji, w której skład Trybunału jest wieloosobowy. Nie wyklucza jednak, aby przepisy ustawowe (tj. przepisy u.o.t.p.TK),
które zgodnie z art. 197 Konstytucji określają między innymi tryb postępowania przed Trybunałem, umożliwiły wydawanie rozstrzygnięć
o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu w składzie jednego sędziego (zob. postanowienie TK z 13 marca 2014
r., sygn. Ts 276/13, OTK ZU nr 2/B/2014, poz. 166 oraz 12 marca 2025 r., sygn. Ts 183/22, niepubl.).
3. Trybunał stwierdza, że zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
3.1. Skarżący dowodzi, że Trybunał w postanowieniu o odmowie błędnie uznał, że pismo z 1 czerwca 2023 r. (w którym starszy
sekretarz sądowy, działający z upoważnienia Kierownika Sekretariatu Sądu Okręgowego w W. XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy,
poinformował go, że pismo złożone mailem 30 maja 2023 r., zawierające wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku tego sądu
z 10 maja 2023 r. nie odnosi skutków procesowych) nie jest orzeczeniem, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji.
Trybunał podziela argument skarżącego, zgodnie z którym pojęcie „ostatecznego orzeczenia”, którym posługuje się art. 79 ust.
1 Konstytucji, jest terminem autonomicznym. Jak stwierdził bowiem Trybunał w postanowieniu z 5 grudnia 1997 r., nie znajduje
on odpowiednika w żadnej z procedur szczegółowych (sygn. Ts 14/97, OTK ZU nr 1/1998, poz. 9). W zarzutach sformułowanych w
złożonym środku odwoławczym skarżący nie uwzględnił jednak tego, że z woli ustrojodawcy skargę konstytucyjną wnosi się „na
zasadach określonych w ustawie”. W związku z tym art. 77 ust. 1 u.o.t.p.TK doprecyzowuje unormowania przyjęte w art. 79 ust.
1 Konstytucji i to w nim należy poszukiwać treści, które precyzują pojęcie „ostatecznego orzeczenia”. Według tego przepisu
orzeczeniem, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, jest prawomocny wyrok, ostateczna decyzja lub inne ostateczne rozstrzygnięcie.
Pismo z 1 czerwca 2023 r. nie przybiera żadnej z tych form. Skarżący wydaje się nie dostrzegać, że choć użyta w art. 77 ust.
1 u.o.t.p.TK formuła „inne ostateczne rozstrzygnięcie” jest bardzo szeroka, to jednak odnosi się tylko do wszelkich innych
niż wyroki orzeczeń sądowych (ibidem). Przedłożone wraz ze skargą pismo bez wątpienia nie zostało wydane przez sąd w rozumieniu art. 175 ust. 1 Konstytucji.
Mając powyższe na względzie Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w postanowieniu z 22 października 2024 r. zasadnie przyjął,
że przedłożone wraz ze skargą pismo (w którym starszy sekretarz sądowy, działający z upoważnienia Kierownika Sekretariatu
Sądu Okręgowego w W. XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy, poinformował go, że pismo złożone mailem 30 maja 2023 r., zawierające
wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku tego sądu z 10 maja 2023 r. nie odnosi skutków procesowych) nie jest orzeczeniem,
o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 77 ust. 1 u.o.t.p.TK. W związku z tym prawidłowo odmówił nadania skardze
dalszego biegu.
3.2. Skoro wskazane pismo nie jest orzeczeniem wydanym przez „sąd lub organ administracji publicznej”, które ostatecznie rozstrzyga
o wolnościach lub prawach skarżącego, to tym samym nie mogło ono zostać wydane na podstawie przepisów zakwestionowanych w
skardze. W tym zakresie zarzuty sformułowane w zażaleniu należy uznać za niezasadne.
3.3. W odniesieniu do zarzutu, jakoby Trybunał błędnie przyjął, że podstawami skargi konstytucyjnej nie mogą być przepisy
prawa międzynarodowego (in casu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego), należy stwierdzić, że skarżący formułując go nie uwzględnił tego, że w trybie wskazanym
w art. 79 ust. 1 Konstytucji dopuszczalna jest kontrola wyłącznie z punktu widzenia konstytucyjnych (zawartych w Konstytucji)
wolności lub praw. Nie jest więc dopuszczalna kontrola z aktami prawa międzynarodowego i nie jest przy tym istotne, czy przepisy
prawa międzynarodowego pokrywają się treściowo z przepisami Konstytucji zawierającymi prawa lub wolności (zob. np. wyroki
z: 6 lutego 2002 r., sygn. SK 11/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 2 oraz 25 lutego 2003 r., sygn. SK 9/02, OTK ZU nr 2/A/2003,
poz. 14).
Wziąwszy powyższe pod uwagę, Trybunał postanowił jak w sentencji.
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.