W skardze konstytucyjnej Kieleckiego Towarzystwa Edukacyjnego Sp. z o.o. zakwestionowano zgodność art. 15 ust. 2 zd. 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) z art. 32 oraz art. 70 ust. 3 i 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Kwestionowanemu przepisowi ustawy zarzuciła skarżąca, że dyskryminuje kategorię uczelni niepaństwowych, zmuszając ich założycieli do wielokrotnego starania się o uzyskanie stosownego pozwolenia.

Postanowieniem z 14 kwietnia 2003 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze dalszego biegu. W uzasadnieniu stwierdził, że skarga została skierowana do Trybunału Konstytucyjnego z przekroczeniem ustawowego terminu do występowania z tym środkiem prawnym. Termin ten rozpoczął bowiem bieg z dniem doręczenia skarżącej wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 lutego 2002 r., którym oddalono skargę skarżącej na decyzję Ministra Edukacji Narodowej z 22 sierpnia 2001 r. Decyzją tą Minister utrzymał w mocy swoje rozstrzygnięcie z 28 czerwca 2001 r., którym nadał nowe brzmienie określeniu ważności zezwolenia na utworzenie przez skarżącą uczelni niepaństwowej. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, na stwierdzenie przekroczenia terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej nie miało natomiast wpływu wszczęcie przez skarżącą postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Ministra Edukacji Narodowej, zakończonego wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 czerwca 2002 r.

Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego wniósł pełnomocnik skarżącej. Podniósł w nim, że w przypadku skarżącej, wyczerpanie drogi prawnej nastąpiło wraz z wydaniem przez Naczelny Sąd Administracyjny wyroku z 11 czerwca 2002 r. Orzeczeniem tym oddalono bowiem skargę skarżącej na decyzję odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji z 22 sierpnia 2001 r. W ocenie skarżącej art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nie ogranicza skorzystania przez skarżącą tylko z jednej drogi prawnej kontroli legalności decyzji. Jednym ze środków takiej kontroli jest wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji. Tym samym, w sprawie skarżącej należało przyjąć, że ostatecznym orzeczeniem był opisany wyżej wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, oddalający skargę na decyzję odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Treść zażalenia nie dostarcza argumentów podważających zasadniczą przesłankę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Kwestionując stanowisko Trybunału Konstytucyjnego zaprezentowane w zaskarżonym postanowieniu, skarżąca formułuje argumenty opierając się na błędnym rozumieniu konstytucyjnych i ustawowych wymogów dopuszczalności występowania ze skargą konstytucyjną. Dla konstrukcji skargi konstytucyjnej charakterystyczne jest bowiem powiązanie tego środka ochrony z aktem zastosowania w sprawie skarżącego kwestionowanych przez niego przepisów. Nałożenie na skarżącego obowiązku doprowadzenia w jego indywidualnej sprawie do wydania ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej zmierza do wykazania, że zaskarżone przepisy istotnie stanowiły pierwotne źródło naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego, które następnie znalazło swoją aktualizację w akcie zastosowania tych przepisów. Orzeczeniem, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, jest więc ten akt stosowania prawa, z którym wiąże skarżący skutek w postaci niedozwolonej ingerencji w sferę konstytucyjnych praw. Orzeczenie to winno mieć charakter ostateczny, co ustawodawca – precyzujący zasady, na jakich dopuszczalne jest występowanie ze skargą konstytucyjną – ujął w postaci wymagania „wyczerpania drogi prawnej” (art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym). Nie ulega przy tym wątpliwości, że wymóg ten odnosić należy do tego orzeczenia (wyroku, decyzji, czy innego rozstrzygnięcia), z którym skarżący wiąże bezpośrednio zarzut niekonstytucyjności przepisów prawnych kwestionowanych w skardze konstytucyjnej. Interpretacja ustawowych przesłanek warunkujących dopuszczalność występowania ze skargą konstytucyjną nie może więc odrywać się od podstawowych elementów konstrukcyjnych tej instytucji prawnej. Takie zaś oderwanie miałoby miejsce w sytuacji, gdyby ocenę dopełnienia warunków ustawowych odnosić do jakiegokolwiek orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego. Argumentacja zaprezentowana w zażaleniu zapoznaje więc podstawową w niniejszej sprawie okoliczność. Zarzut naruszenia konstytucyjnych praw wiąże skarżąca z decyzją Ministra Edukacji Narodowej z 28 czerwca 2001 r., na mocy której zmianie uległa treść decyzji udzielającej zezwolenia na utworzenie uczelni niepaństwowej. Wyczerpanie drogi prawnej przez skarżącą, związane z uzyskaniem wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 lutego 2002 r., nadało tej decyzji ostateczny charakter, co tym samym otwarło drogę do wystąpienia w ustawowo określonym terminie ze skargą konstytucyjną. Jak to słusznie podniósł Trybunał Konstytucyjne w zaskarżonym postanowieniu, na bieg tego terminu nie wpłynęło natomiast uruchomienie przez skarżącą innego – pozostającego poza tokiem instancji – środka prawnego, jakim w tym przypadku był wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji. Odmowa jego uwzględnienia w niczym nie wpłynęła również na fakt, że w sprawie skarżącej zapadło już ostateczne orzeczenie, z którym wiązała ona zarzut niekonstytucyjności przepisów.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.