W skardze konstytucyjnej złożonej 25 października 2002 r. zarzucono, że art. 471 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) jest niezgodny z art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 2, art. 77 ust. 1 Konstytucji oraz że art. 3937 w zw. z art. 3933 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 2 i 45 Konstytucji.

Skarżący wniósł pozew przeciwko Dolnośląskiej DOKP we Wrocławiu o przywrócenie poprzednich warunków pracy i płacy i zasądzenia kwoty pieniężnej z ustawowymi odsetkami tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę, które otrzymywał będąc zatrudnionym na poprzednio zajmowanym stanowisku. Sąd Wojewódzki we Wrocławiu – Wydział VII Pracy wyrokiem z 18 listopada 1998 r. umorzył postępowanie w części dotyczącej przywrócenia warunków pracy i płacy, a w pozostałej części powództwo oddalił. Na skutek apelacji skarżącego Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z 24 lutego 1999 r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Wyrokiem z 15 czerwca 2000 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział VII Pracy zasądził od PKP – Zakład Infrastruktury Kolejowej we Wrocławiu odszkodowanie na rzecz skarżącego, a w pozostałej części powództwo oddalił. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 22 listopada 2000 r. zmienił wskazany wyżej wyrok w ten sposób, że obniżył kwotę zasądzoną na rzecz skarżącego. Sąd Najwyższy postanowieniem z 3 kwietnia 2002 r. odmówił przyjęcia kasacji do rozpoznania przyjmując, iż w sprawie nie zachodzą okoliczności wskazane w art. 393 § 2 k.p.c., a kasacja nie spełnia przesłanek, o których mowa w art. 393 § 1 k.p.c.

Zdaniem skarżącego, zaskarżone przepisy k.p.c. kształtują procedurę cywilną w sposób bezwzględnie wyłączający możliwość uzupełnienia braków skargi kasacyjnej, co prowadzi do orzekania przez Sąd Najwyższy o odmowie przyjęcia kasacji w sytuacji niedojrzałej do merytorycznego orzekania. Przez brak możliwości uzupełnienia braków skargi, skarżący został pozbawiony możliwości wyjaśnienia wątpliwości w zakresie uzasadniającym rozpoznanie kasacji.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 8 stycznia 2003 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w zakresie art. 3937 w zw. z art. 3933 § 1 pkt 3 k.p.c.

W zażaleniu z 20 stycznia 2003 r. skarżący wniósł o jego uwzględnienie i nadanie biegu skardze w zakresie odnoszącym się do art. 3937 w zw. z art. 3933 § 1 pkt 3 k.p.c. Zdaniem skarżącego Trybunał Konstytucyjny błędnie przyjął, że nie wykazał on sposobu naruszenia swych konstytucyjnych praw oraz że prawo do usuwania braków kasacji po jej złożeniu nie jest związane z konstytucyjnym standardem prawa do sądu. Trybunał błędnie, według skarżącego, ocenił zarzuty skargi jako wnioski de lege ferenda. Skarżący podkreślił, że w świetle art. 45 ust. 1 Konstytucji wymagania formalne powinien cechować względny, a nie bezwzględny rygoryzm, a tymczasem przyjęte rozwiązanie, co najmniej utrudnia ochronę praw na drodze sądowej przed Sądem Najwyższym. Ustawowy wymóg przedstawienia okoliczności uzasadniających rozpoznanie kasacji nastręcza trudności adwokatom i radcom prawnym oraz wywołuje rozbieżności w orzecznictwie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie, iż skarżący nie wskazał sposobu naruszenia jego konstytucyjnych praw przez art. 3937 w zw. z art. 3933 § 1 pkt 3 k.p.c. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego uzasadnienia takich zarzutów nie stanowi twierdzenie, w myśl którego przepisy te powodują, iż Sąd Najwyższy odmawia przyjęcia kasacji do rozpoznania w sytuacji niedojrzałej merytorycznie do orzekania oraz że przepisy te pozbawiają skarżącego możliwości wyjaśnienia wątpliwości dotyczących kasacji.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego trudno dopatrzyć się naruszenia kwestionowaną regulacją kodeksu postępowania cywilnego prawa do sądu, wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji. Stwierdzić należy, że stanowisko prezentowane przez pełnomocnika błędnie zakłada, że w normatywnej treści tego przepisu mieści się również prawo strony do rozpoznania kasacji. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie skargi konstytucyjnej wskazywano już na brak podstaw dla takiej interpretacji art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje w tym zakresie pogląd wyrażony w wyroku z 10 lipca 2000 r. (SK 12/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 143), iż wyłączenie pewnych spraw spod kontroli kasacyjnej nie narusza prawa do sądu w kształcie, jaki mu nadała obowiązująca Konstytucja, zaś ustawodawca posiada określony zakres swobody kreowania środków zaskarżenia orzeczeń zapadłych w drugiej instancji. Podobnie w postanowieniu z 15 grudnia 1999 r. (sygn. Ts 111/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 23) Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż art. 45 ust. 1 Konstytucji wśród elementów prawa do rzetelnego postępowania sądowego nie wymienia uprawnienia do wniesienia kasacji. Z powyższego wynika, iż również wymagania formalne związane z wnoszeniem kasacji mogą być kształtowane przez ustawodawcę zwykłego. Sposób określenia skutków złożenia kasacji zawierającej braki formalne nie mieści się w zakresie konstytucyjnego prawa do sądu i pozostaje w gestii ustawodawcy zwykłego. Trybunał Konstytucyjny zasadnie więc odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu w zakresie art. 3937 w zw. z art. 3933 § 1 pkt 3 k.p.c. przyjmując, iż nie wskazano w niej sposobu naruszenia konstytucyjnych praw skarżącego.

Na marginesie należy zauważyć, iż w sprawie skarżącego w ogóle nie wystąpił problem braków formalnych skargi kasacyjnej w rozumieniu art. 3937 § 2 k.p.c. Skarżący czyni wprawdzie przedmiotem zaskarżenia cały art. 3937 k.p.c., jednak w jego sprawie podstawą postanowienia Sądu Najwyższego odmawiającego przyjęcia kasacji do rozpoznania był wyłącznie art. 3937 § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy nie stwierdził, iż skarga kasacyjna zawiera braki formalne, wtedy nastąpiłoby jej odrzucenie. Sąd Najwyższy odmiennie od skarżącego ocenił natomiast okoliczności mające decydować o przyjęciu kasacji do rozpoznania. Zdaniem Sądu Najwyższego wskazane przez skarżącego okoliczności nie spełniają wymogów sformułowanych w art. 393 § 1 k.p.c.

Mając powyższe na względzie należało orzec jak w sentencji.