1. W uchwale nr 113/2024 z 16 lutego 2024 r. (dalej: wniosek) Krajowa Rada Sądownictwa (dalej: wnioskodawca lub KRS), działając
na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 186 ust. 2 oraz art. 188 pkt 1 Konstytucji, wniosła o stwierdzenie, że:
1) art. 27 § 5 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 217, ze zm., aktualnie:
Dz. U. z 2024 r. poz. 334; dalej: p.u.s.p.) w zakresie, w jakim upoważnia Ministra Sprawiedliwości do odwołania prezesa albo
wiceprezesa sądu bez opinii KRS, jest niezgodny z art. 2, art. 10 ust. 1 i art. 186 ust. 1 w związku z art. 173 i art. 178
ust. 1 Konstytucji; 2) art. 27 § 5a zdanie drugie p.u.s.p. w zakresie, w jakim dopuszcza niewiążący charakter negatywnej opinii
KRS wydanej w przedmiocie zamiaru Ministra Sprawiedliwości (dalej też: MS) odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu, jest niezgodny
z art. 2, art. 10 ust. 1 i art. 186 ust. 1 w związku z art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji.
W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że w art. 27 p.u.s.p. ustawodawca przyznał Ministrowi Sprawiedliwości prawo do odwoływania
prezesa i wiceprezesa sądu w toku kadencji w wypadkach wymienionych w tym przepisie. Jednocześnie ustawodawca przewidział
udział kolegium sądu i KRS w kontroli i weryfikacji legalności podjętej przez Ministra Sprawiedliwości czynności prawnej zmierzającej
do odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu. Jednakże, zdaniem wnioskodawcy, przewidziany przez ustawodawcę mechanizm odwołania
władz sądu budzi zasadnicze wątpliwości konstytucyjne w dwóch kwestiach: po pierwsze, możliwości odwołania prezesa albo wiceprezesa
sądu bez zasięgnięcia opinii KRS, po drugie, z uwagi na brak związania Ministra Sprawiedliwości opinią KRS.
Wnioskodawca podkreślił, że „Krajowa Rada Sądownictwa nie kwestionuje kompetencji Ministra Sprawiedliwości do odwołania prezesa
albo wiceprezesa sądu, lecz zarzuca wprowadzenie przez ustawodawcę nieuzasadnionego wyjątku stanowiącego lex specialis do ustawy o KRS, która wypełniając delegację konstytucyjną z art. 187 ust. 4 Konstytucji RP wprowadza uniwersalną zasadę,
że wszystkie rozstrzygnięcia Krajowej Rady Sądownictwa zapadają bezwzględną większością głosów (co najmniej trzynastoma)”
(wniosek, s. 9).
Wnioskodawca podniósł, że ukształtowany w art. 27 § 5 i 5a p.u.s.p. tryb odwoływania przez Ministra Sprawiedliwości prezesów
i wiceprezesów sądów powszechnych wykracza poza ramy współdziałania i równoważenia się władz nakreślone przez Konstytucję.
Dominującą pozycję w procedurze odwołania prezesa lub wiceprezesa w sądach powszechnych otrzymał przedstawiciel władzy wykonawczej
– Minister Sprawiedliwości i Prokurator Generalny, co w sposób oczywisty narusza konstytucyjną zasadę trójpodziału władzy.
Wnioskodawca zarzucił, że przewidziana w art. 27 § 5a zdanie drugie p.u.s.p. kwalifikowana większość wzmacnia „wpływ niesędziowskiej
części członków Krajowej Rady Sądownictwa w procedurze określonej w art. 27 p.u.s.p., mającej zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania
sądów w zakresie administracyjnym, jak i nadzoru nad sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości” (wniosek, s. 7).
W przekonaniu wnioskodawcy, możliwość pominięcia KRS w procesie opiniowania, w wypadku uzyskania pozytywnej opinii kolegium
właściwego sądu, stanowi zaprzeczenie „idei kontroli rozstrzygnięć nadzorczych nad wymiarem sprawiedliwości poprzez zastosowanie
mechanizmu realnego udziału Krajowej Rady Sądownictwa w procedurze odwołania prezesa i wiceprezesa sądu i narusza równowagę
władz na rzecz władzy wykonawczej oraz ustawodawczej” (wniosek, s. 8).
Jak wskazał dalej wnioskodawca, unormowanie zawarte w art. 27 § 5a zdanie drugie p.u.s.p. powoduje „osłabienie ogólnego poziomu
gwarancji efektywnego wykonania norm konstytucyjnych, w tym realizacji kompetencji Rady z art. 186 ust. 1 oraz prawa do sądu
z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż czyni trudniejszym (a nawet faktycznie niemożliwym) wyrażenie przez Krajową Radę Sądownictwa
opinii negatywnej w sprawie dotyczącej organu sprawującego nadzór administracyjny i judykacyjny w ramach sądownictwa powszechnego
– prezesa i wiceprezesa sądu, co bezpośrednio dotyczy niezawisłości sędziów i niezależności sądów” (wniosek, s. 9).
W ocenie wnioskodawcy, ustawodawca powinien respektować to, że Konstytucja powierzyła KRS zadanie stania na straży niezależności
sądów oraz niezawisłości sędziów i na poziomie ustawowym zapewnić możliwość efektywnego wykonywania przez KRS jej konstytucyjnego
obowiązku. Tymczasem, zdaniem wnioskodawcy, regulacja zawarta w art. 27 § 5a zdanie drugie p.u.s.p. „prowadzi do przesadnego
uzależnienia sprawowania wymiaru sprawiedliwości od decyzji władzy wykonawczej w osobie Ministra Sprawiedliwości” (wniosek,
s. 10).
Zdaniem wnioskodawcy, dla spełnienia standardów konstytucyjnych nie jest wystarczające wyposażenie KRS „w jakiekolwiek kompetencje
kontrolne, ale konstytucyjnie niezbędne jest zapewnienie Radzie odpowiednich gwarancji proceduralnych właściwego i skutecznego
wykonywania ciążących na niej obowiązków wynikających z Konstytucji RP, w tym ustawowe ukształtowanie koherentnego systemowo
instrumentu kontroli i weryfikacji decyzji Ministra Sprawiedliwości podejmowanych wobec prezesów i wiceprezesów sądów, dla
możliwie pełnej realizacji zasady konstytucyjnej wynikającej z art. 173 Konstytucji RP. Tym bardziej udział Krajowej Rady
Sądownictwa w procesie opiniowania zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu nie może zostać pominięty” (wniosek, s.
15).
2. W piśmie z 6 marca 2024 r. Rzecznik Praw Obywatelskich poinformował, że nie zgłasza udziału w niniejszym postępowaniu.
3. W piśmie procesowym z 27 maja 2024 r. (dalej: pismo procesowe) wnioskodawca podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w
sprawie zawarte w uchwale nr 113/2024 z 16 lutego 2024 r. oraz przedstawił „dodatkową argumentację w zakresie zagadnienia
skutków prawnych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i derogacji niekonstytucyjnej normy prawnej” (pismo procesowe, s. 1).
W szczególności wnioskodawca wniósł „o skorzystanie przez Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 190 ust. 3 Konstytucji
RP z kompetencji określania innego czasu derogacji niekonstytucyjnych norm prawnych zawartych w art. 27 § 5 i art. 27 § 5a
p.u.s.p. i ustalenie terminu utraty mocy obowiązującej od dnia 13 grudnia 2023 r.” (pismo procesowe, s. 2).
Po przedstawieniu wywodów na temat dopuszczalności wstecznego określenia skutków orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny wnioskodawca
podniósł, że „[z]apewnienie prawidłowego funkcjonowania sądów powszechnych wyznacza konieczność określenia przez Trybunał
Konstytucyjny wstecznych konsekwencji stwierdzonej niezgodności zaskarżonych przepisów ze wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi
i konsekwencji anulowania wszelkich skutków prawnych będących następstwem zaskarżonych przepisów po dniu 13 grudnia 2023 r.”
(pismo procesowe, s. 9).
4. Treść pisma procesowego z 27 maja 2024 r. przyjęła formę uchwały nr 354/2024 Krajowej Rady Sądownictwa z 19 czerwca 2024
r. w sprawie uzupełnienia stanowiska w sprawie o sygn. K 2/24 zawisłej przed Trybunałem Konstytucyjnym. W uchwale KRS przedstawiła
wnioski tożsame z wyrażonymi w piśmie z 27 maja 2024 r.
5. Do Trybunału 28 czerwca 2024 r. wpłynęła uchwała nr 608/2024 Krajowej Rady Sądownictwa z 28 czerwca 2024 r. w sprawie uzupełnienia
wniosku w sprawie o sygn. K 2/24 zawisłej przed Trybunałem Konstytucyjnym (dalej: uchwała uzupełniająca), w której KRS podtrzymała
dotychczasowe stanowisko w sprawie zawarte w uchwałach nr 113/2024 i nr 354/2024 oraz zmodyfikowała wniosek w zakresie określenia
kwestionowanej części aktu normatywnego oraz wskazania wzorców kontroli i uzasadnienia.
KRS wniosła o stwierdzenie, że art. 27 § 1, 2, 4, 5, 5a, 6 i 7 p.u.s.p. „w zakresie w jakim upoważnia Ministra Sprawiedliwości
do odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu bez udziału Krajowej Rady Sądownictwa i bez wiążącego charakteru negatywnej opinii
Krajowej Rady Sądownictwa wydanej w przedmiocie zamiaru Ministra Sprawiedliwości odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu”,
jest niezgodny z art. 2, art. 10 ust. 1 i art. 186 ust. 1 w związku z art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji oraz o stwierdzenie,
że art. 27 § 3 p.u.s.p. jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 176 ust. 2, art. 173 w związku z art. 10 ust. 1 i art. 178
ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 32 ust. 1 Konstytucji, a także o określenie terminu utraty mocy obowiązującej kwestionowanych
przepisów od 13 grudnia 2023 r.
Uzasadniając uzupełnienie wniosku, KRS wskazała, że modyfikacja stanowi potrzebę rozszerzenia dotychczasowego wniosku w celu
objęcia zakresem zaskarżenia całej procedury odwoływania prezesa lub wiceprezesa sądu, kompleksowo uregulowanej w art. 27
p.u.s.p., albowiem wykluczenie z tej procedury udziału wnioskodawcy narusza nie tylko art. 10 ust. 1 i art. 173 Konstytucji,
lecz także jej art. 186 ust. 1.
Dokonując analizy zaskarżonego art. 27 p.u.s.p. w kontekście zakresu kompetencji prezesa sądu, wnioskodawca doszedł do wniosku,
że obecny model podziału kompetencji przysługujących organom sądu, tj. dyrektorowi sądu i prezesowi sądu, skonstruowany na
zasadzie rozdziału czynności administracyjnych i jurysdykcyjnych oraz powierzeniu tych pierwszych w zasadniczej części dyrektorowi
sądu sprawia, że prezes sądu wykonuje przede wszystkim „czynności jurysdykcyjne – dyscyplinujące”, a zatem w sferze, w której
sędziowie są niezawiśli, a to oznacza, że „[i]nstytucja odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu stanowi tym samym o możliwości
ingerencji władzy wykonawczej – Ministra Sprawiedliwości w toczące się postępowania cywilne i karne, a tym samym w istotę
władzy sądowniczej – w działalność orzeczniczą” (uchwała uzupełniająca, s. 13).
Wnioskodawca wskazał, że obowiązująca regulacja pomija udział KRS w procedurze odwołania prezesów i wiceprezesów w 4 sytuacjach:
„po pierwsze pozytywnej opinii Kolegium właściwego sądu (art. 27 § 5 zdanie pierwsze p.u.s.p.), po drugie niewydania opinii
przez Kolegium właściwego sądu w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez Ministra Sprawiedliwości zamiaru odwołania (art.
27 § 5 zdanie drugie p.u.s.p.), po trzecie w przypadku wydania negatywnej opinii przez KRS większością bezwzględną (art. 27
§ 5a zdanie 2 p.u.s.p.) i po czwarte w przypadku niewydania opinii przez KRS w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez
Ministra Sprawiedliwości zamiaru odwołania (art. 27 § 5a zdanie trzecie p.u.s.p.)” (uchwała uzupełniająca, s. 4 i 5).
W ocenie KRS, tak ukształtowana procedura odwoławcza powoduje, że „jedynym organem mającym wpływ na obsadę stanowiska Prezesa,
pełniącego nie tylko funkcje egzekutywy ale także funkcje jurysdykcyjne jest Minister Sprawiedliwości jako centralny organ
administracji rządowej”, co „przeczy idei równowagi i odrębności władz na rzecz dominacji władzy wykonawczej nad władzą sądowniczą”
i powoduje, że „[u]prawnienia Ministra Sprawiedliwości w zakresie odwołania prezesów mają charakter realizacji administracyjnych
kompetencji nadzorczych MS” i „nie podlegają żadnej ocenie i weryfikacji. W szczególności nie podlegają one kontroli sprawowanej
przez sądy administracyjne ani sądy powszechne” (uchwała uzupełniająca, s. 17).
Wnioskodawca podniósł też, że wprowadzona do porządku prawnego przez art. 27 § 3 p.u.s.p. instytucja zawieszenia prezesa/wiceprezesa
sądu w czynnościach służbowych, gdzie jedynym warunkiem formalnym takiego zawieszenia jest wystąpienie przez MS o opinię
kolegium właściwego sądu w przedmiocie ich odwołania w toku kadencji, bez wskazania materialnych przesłanek skorzystania przez
ministra z tej instytucji, przy jednoczesnym braku ustawowego określenia limitu czasowego takiego zawieszenia oraz poddania
decyzji Ministra Sprawiedliwości – jako organu egzekutywy – jakiejkolwiek kontroli, przesądza o arbitralności decyzji ministra
o zawieszeniu. Tego rodzaju regulacja godzi, w ocenie KRS, w wywodzony z art. 2 Konstytucji zakaz nadmiernej ingerencji, w
sformułowaną w art. 173 w związku z art. 178 ust. 1 Konstytucji zasadę odrębności i niezależności władzy sądowniczej, prowadząc
do nieuzasadnionego naruszenia równowagi pomiędzy tymi władzami (art. 10 Konstytucji).
6. Do dnia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy ani Sejm, ani Prokurator Generalny nie zajęli stanowisk.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Legitymacja wnioskodawcy.
1.1. Niniejsze postępowanie zostało zainicjowane przez Krajową Radę Sądownictwa (dalej: wnioskodawca lub KRS) uchwałą nr 113/2024
z 16 lutego 2024 r. (dalej: wniosek), następnie uzupełnione uchwałą nr 354/2024 KRS z 19 czerwca 2024 r. oraz uchwałą nr 608/2024
KRS z 28 czerwca 2024 r. Wnioskodawca wniósł o stwierdzenie, że:
1) art. 27 § 1, 2, 4, 5, 5a, 6 i 7 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2023 r. poz.
217, ze zm.; obecnie Dz. U. z 2024 r. poz. 334; dalej: p.u.s.p. lub prawo o ustroju sądów powszechnych) w zakresie, w jakim
upoważnia Ministra Sprawiedliwości (dalej też: MS) do odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu bez udziału KRS i bez wiążącego
charakteru negatywnej opinii KRS wydanej w przedmiocie zamiaru Ministra Sprawiedliwości odwołania prezesa albo wiceprezesa
sądu, jest niezgodny z art. 2, art. 10 ust. 1 i art. 186 ust. 1 w związku z art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji,
2) art. 27 § 3 p.u.s.p. jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 176 ust. 2, art. 173 w związku z art. 10 ust. 1 i art. 178
ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 32 ust. 1 Konstytucji
– oraz określenie terminu utraty mocy obowiązującej kwestionowanych przepisów od 13 grudnia 2023 r.
1.2. Zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 2 Konstytucji, z wnioskiem do Trybunału w sprawie zbadania hierarchicznej zgodności norm
(w zakresie określonym w art. 188 pkt 1-3 Konstytucji) może wystąpić KRS w zakresie, o którym mowa w art. 186 ust. 2 Konstytucji,
tj. w zakresie, w jakim dotyczą one niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
1.3. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wypowiadał się na temat charakteru prawnego KRS. Stwierdził, że „Krajowa Rada Sądownictwa
jest organem konstytucyjnym. Jej status został uregulowany w rozdziale VIII Konstytucji «Sądy i trybunały». Krajowa Rada Sądownictwa
nie jest jednak organem władzy sądowniczej. Tego statusu nie daje jej systemowe umiejscowienie w Konstytucji. Pokazuje to
w szczególności art. 186 Konstytucji, zgodnie z którym «Krajowa Rada Sądownictwa stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości
sędziów». (…) W doktrynie przyjmuje się, że powołanie szczególnego organu państwowego, reprezentującego władzę sądowniczą
jest ważną gwarancją niezależności sądownictwa. Organ taki ma bowiem zrównoważyć kompetencje, które tradycyjnie przysługują
władzy wykonawczej (zob. T. Ereciński, Rola rady sądownictwa w państwie demokratycznym, «Przegląd Sądowy» z. 5/1994, s. 3-18). (…) Analizując pozycję Rady w odniesieniu do jej konstytucyjnych zadań, należy wskazać,
że stoi ona na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Pojęcie «straży», o której mowa w art. 186 ust. 1 Konstytucji,
obejmuje czuwanie nad brakiem zagrożeń niezależności sądów i niezawisłości sędziów w systemie prawnym (zob. wyroki TK o sygn.
K 39/07 i o sygn. K 40/07). Sformułowanie «stoi na straży» można więc rozumieć zarówno jako przeciwdziałanie naruszeniom niezależności
sądów i niezawisłości sędziów, jak i zapewnienie Radzie udziału w procesie podejmowania decyzji dotyczących sądów i sędziów,
tak aby usunąć możliwość pojawienia się owych naruszeń. (…) Trybunał Konstytucyjny podkreślał, że Rada jest powołana do ochrony
niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Realizuje to za pomocą posiadanych instrumentów prawnych. Z kolei systematyka
Konstytucji wymaga, by uprawnienia KRS były traktowane całościowo. Dlatego zadanie stania na straży nie ogranicza się jedynie
do monopolu w zakresie opiniowania nominacji sędziowskich czy też projektów przepisów w zakresie określonym przez art. 186
ust. 1 Konstytucji, ale również, w razie uznania przez Radę takiej konieczności, polega na skorzystaniu z uprawnienia określonego
w art. 186 ust. 2 Konstytucji, czyli wystąpieniu z wnioskiem o zbadanie konstytucyjności określonych przepisów prawa do Trybunału
(zob. wyroki TK o sygn. K 25/07 i o sygn. K 40/07)” (wyrok z 20 czerwca 2017 r., sygn. K 5/17, OTK ZU A/2017, poz. 48).
1.4. Kwestionowane przepisy dotyczą procedury odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu. Problematyka ta ma bezpośredni związek
z realizacją zasady niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Należy bowiem uwzględnić to, że kompetencje prezesa albo
wiceprezesa sądu nie dotyczą jedynie spraw ściśle administracyjnych, ale odnoszą się również do spraw o charakterze jurysdykcyjnym.
Wśród kompetencji prezesa sądu znajdują się m.in.: dokonywanie analizy orzecznictwa w kierowanym sądzie pod względem poziomu
jego jednolitości oraz informowanie sędziów i asesorów sądowych o wynikach tej analizy, a w razie stwierdzenia istotnych rozbieżności
w orzecznictwie informowanie o nich Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (zob. art. 22 § 1 pkt 2 p.u.s.p.); ustalanie podziału
czynności, który określa przydział sędziów, asesorów sądowych i referendarzy sądowych do wydziałów sądu, zakres obowiązków
sędziów, asesorów sądowych i referendarzy sądowych i sposób ich uczestniczenia w przydziale spraw (art. 22a § 1 pkt 1 i 2
p.u.s.p.).
W tych okolicznościach legitymacja wnioskodawcy do wystąpienia z wnioskiem o treści wskazanej w jego petitum nie budziła wątpliwości Trybunału Konstytucyjnego.
2. Przedmiot kontroli w kontekście nowelizacji art. 27 p.u.s.p.
2.1. Przedmiotem kontroli wnioskodawca uczynił art. 27 § 1, 2, 4, 5, 5a, 6 i 7 p.u.s.p. w zakresie, w jakim upoważnia Ministra
Sprawiedliwości do odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu bez udziału KRS i bez wiążącego charakteru negatywnej opinii KRS
wydanej w przedmiocie zamiaru MS odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu, a wzorcami kontroli uczynił art. 2, art. 10 ust.
1 i art. 186 ust. 1 w związku z art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji. Kontroli został też poddany art. 27 § 3 p.u.s.p. z
art. 2 w związku z art. 176 ust. 2, art. 173 w związku z art. 10 ust. 1 i art. 178 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 32 ust. 1
Konstytucji.
2.2. Zaskarżone przepisy mają następujące brzmienie:
1) art. 27 § 1 p.u.s.p.: „Prezes i wiceprezes sądu mogą być odwołani przez Ministra Sprawiedliwości w toku kadencji w przypadku:
1) rażącego lub uporczywego niewywiązywania się z obowiązków służbowych; 2) gdy dalszego pełnienia funkcji nie da się pogodzić
z innych powodów z dobrem wymiaru sprawiedliwości; 3) stwierdzenia szczególnie niskiej efektywności działań w zakresie pełnionego
nadzoru administracyjnego lub organizacji pracy w sądzie lub sądach niższych; 4) złożenia rezygnacji z pełnionej funkcji”;
2) art. 27 § 2 p.u.s.p.: „Odwołanie prezesa albo wiceprezesa sądu następuje po zasięgnięciu opinii kolegium właściwego sądu.
Zamiar odwołania, wraz z pisemnym uzasadnieniem, Minister Sprawiedliwości przedstawia kolegium właściwego sądu w celu uzyskania
opinii”;
3) art. 27 § 3 p.u.s.p.: „Występując o opinię, o której mowa w § 2, Minister Sprawiedliwości może zawiesić prezesa albo wiceprezesa sądu w pełnieniu
czynności. Przepis art. 22b § 2 stosuje się odpowiednio”;
4) art. 27 § 4 p.u.s.p.: „Kolegium właściwego sądu wyraża opinię, o której mowa w § 2, po wysłuchaniu prezesa albo wiceprezesa sądu, którego dotyczy
zamiar odwołania. Osoba, której dotyczy zamiar odwołania, nie uczestniczy w głosowaniu nad opinią, nawet jeśli jest członkiem
kolegium właściwego sądu”;
5) art. 27 § 5 p.u.s.p.: „Pozytywna opinia kolegium właściwego sądu upoważnia Ministra Sprawiedliwości do odwołania jego prezesa albo wiceprezesa.
Niewydanie opinii w terminie trzydziestu dni od dnia przedstawienia przez Ministra Sprawiedliwości zamiaru odwołania prezesa
albo wiceprezesa sądu nie stoi na przeszkodzie odwołaniu”;
6) art. 27 § 5a p.u.s.p.: „Jeżeli opinia kolegium właściwego sądu w przedmiocie odwołania jego prezesa albo wiceprezesa jest negatywna, Minister Sprawiedliwości
może przedstawić zamiar odwołania, wraz z pisemnym uzasadnieniem, Krajowej Radzie Sądownictwa. Negatywna opinia Krajowej Rady
Sądownictwa jest dla Ministra Sprawiedliwości wiążąca, jeżeli uchwała w tej sprawie została podjęta większością dwóch trzecich
głosów. Niewydanie opinii przez Krajową Radę Sądownictwa w terminie trzydziestu dni od dnia przedstawienia przez Ministra
Sprawiedliwości zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu nie stoi na przeszkodzie odwołaniu”;
7) art. 27 § 6 p.u.s.p.: „W przypadku złożenia przez prezesa albo wiceprezesa sądu rezygnacji z pełnionej funkcji w toku kadencji,
Minister Sprawiedliwości odwołuje go bez zasięgania opinii, o których mowa w § 2 oraz 5a”;
8) art. 27 § 7 p.u.s.p.: „Prezes sądu rejonowego może być odwołany także przez Ministra Sprawiedliwości w przypadku rażącego
niewywiązywania się z obowiązków służbowych w zakresie nadzoru nad komornikami sądowymi działającymi przy tym sądzie. Przepisy
§ 2-5 stosuje się odpowiednio”.
2.3. Kadencyjność funkcji prezesa i wiceprezesa sądu jest unormowana w art. 26 p.u.s.p. Zgodnie z tym przepisem kadencja prezesa
oraz wiceprezesa sądu apelacyjnego albo okręgowego wynosi sześć lat, natomiast kadencja prezesa oraz wiceprezesa sądu rejonowego
wynosi cztery lata.
2.4. Art. 27 § 2 p.u.s.p. – w brzmieniu przytoczonym powyżej – obowiązuje od 23 maja 2018 r. W tym brzmieniu został wprowadzony
na mocy art. 1 ustawy z dnia 12 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Krajowej
Radzie Sądownictwa oraz ustawy o Sądzie Najwyższym (Dz. U. poz. 848; dalej: ustawa nowelizująca z 2018 r.). Po raz pierwszy,
od wejścia w życie przepisów prawa o ustroju sądów powszechnych, nie wymagał uzyskania przez Ministra Sprawiedliwości opinii
KRS przed odwołaniem prezesa albo wiceprezesa sądu. Zamiast konieczności uzyskania opinii KRS, prawodawca wprowadził konieczność
uzyskania opinii kolegium właściwego sądu w przedmiocie odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu.
2.5. Na kształt regulacji art. 27 p.u.s.p. wpłynął wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 lutego 2004 r., sygn. K 12/03 (OTK
ZU nr 2/A/2004, poz. 8), w którym Trybunał orzekł, że „art. 27 ustawy (…), w części w jakiej upoważnia Ministra Sprawiedliwości
do odwołania prezesa i wiceprezesa sądu w toku kadencji w przypadku rażącego niewywiązywania się z obowiązków służbowych,
jest zgodny z art. 10 i art. 173 Konstytucji; art. 27 ustawy (…), w części w jakiej upoważnia Ministra Sprawiedliwości, pomimo
negatywnej opinii Krajowej Rady Sądownictwa, do odwołania prezesa sądu w toku kadencji, gdy dalsze pełnienie jego funkcji
z innych powodów, niż niewywiązywanie się z obowiązków służbowych, nie da się pogodzić z dobrem wymiaru sprawiedliwości, jest
niezgodny z art. 10 i art. 173 Konstytucji”. Ponadto Trybunał orzekł, że „[p]rzepis art. 27 ustawy (…) w części objętej punktem
I.4 wyroku, traci moc z dniem 31 sierpnia 2004 r.”.
W uzasadnieniu wskazanego wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził m.in., że „kompetencja Ministra Sprawiedliwości do odwołania
prezesa sądu z powodu «rażącego niewywiązywania się z obowiązków», właśnie dlatego, że opiera się na dających się określić,
przewidywalnych przesłankach odnoszących się do okoliczności, które wymagają natychmiastowej i zdecydowanej reakcji (niewywiązywanie
jest kwalifikowane jako «rażące») – nie zawiera ryzyka nadmiernego i arbitralnego wkraczania organu władzy wykonawczej w obszar
funkcjonowania sądu, a tym samym nie może być uznane za naruszenie zasady równowagi władz i niezależności władzy sądowniczej.
Zdecydowanie inaczej kształtuje się jednak sytuacja w wypadku zaistnienia przesłanki, jaką jest «dobro wymiaru sprawiedliwości».
(…) Analizowane rozwiązanie umożliwia podjęcie decyzji przez ministra sprawiedliwości o odwołaniu prezesa także wtedy, kiedy
opinia Krajowej Rady Sądownictwa jest negatywna, a więc ocena wystąpienia przesłanki «dobro wymiaru sprawiedliwości» była
odmienna od tej, którą kierował się organ władzy wykonawczej. Takie rozwiązanie może prowadzić w konsekwencji do naruszenia
niezależności sądu, a jest to – obok gwarancji niezawisłości sędziowskiej (art. 178 Konstytucji), drugie podstawowe kryterium
określające pozycję władzy sądowniczej w systemie organów państwowych (art. 173). Nie można tu pomijać faktu, że do kompetencji
prezesa sądu należą, jak wskazywano, nie tylko funkcje z zakresu administracji sądowej, ale także pewne funkcje jurysdykcyjne
zastrzeżone ustawowo dla prezesa sądu (np. związane z przydziałem spraw poszczególnym sędziom…)”.
Trybunał Konstytucyjny przypomina, że: „[j]ak trafnie stwierdził Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z 9 listopada 1993 r.,
K. 11/93: «Jeżeli stanowisko prezesa łączy się z wykonywaniem czynności jurysdykcyjnych to oddanie kompetencji do powoływania
i odwoływania prezesa w ręce organu administracyjnego narusza zasadę niezależności sądu». Pogląd ten sformułowany, na tle
innego stanu prawnego (…) pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów konstytucyjnych, w odniesieniu do zmian polegających
na wyłączeniu kompetencji samorządu sędziowskiego z procedury powoływania i odwoływania prezesa, w obecnym stanie konstytucyjnym
zachowuje, ze względu na konstytucyjną pozycję Krajowej Rady Sądownictwa (art. 186), aktualność w takim zakresie, w jakim
pozostawia Ministrowi Sprawiedliwości swobodę podjęcia decyzji o odwołaniu prezesa na podstawie niedookreślonej i nie w pełni
weryfikowalnej przesłanki, jaką jest «dobro wymiaru sprawiedliwości» bez uwzględnienia stanowiska Krajowej Rady” (wyrok o
sygn. K 12/03).
2.6. Istotne nowości normatywne – z perspektywy niniejszej sprawy – przyniosła nowelizacja dokonana na mocy art. 1 pkt 7 ustawy
z dnia 12 lipca 2017 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1452;
dalej: nowelizacja lipcowa). Art. 27 p.u.s.p. otrzymał następujące brzmienie: „§ 1. Prezes i wiceprezes sądu mogą być odwołani
przez Ministra Sprawiedliwości w toku kadencji w przypadku:
1) rażącego lub uporczywego niewywiązywania się z obowiązków służbowych;
2) gdy dalszego pełnienia funkcji nie da się pogodzić z innych powodów z dobrem wymiaru sprawiedliwości;
3) stwierdzenia szczególnie niskiej efektywności działań w zakresie pełnionego nadzoru administracyjnego lub organizacji pracy
w sądzie lub sądach niższych;
4) złożenia rezygnacji z pełnionej funkcji.
§ 2. Odwołanie prezesa albo wiceprezesa sądu następuje po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa. Zamiar odwołania,
wraz z pisemnym uzasadnieniem, Minister Sprawiedliwości przedstawia Krajowej Radzie Sądownictwa w celu uzyskania opinii.
§ 3. Występując o opinię do Krajowej Rady Sądownictwa Minister Sprawiedliwości może zawiesić prezesa albo wiceprezesa sądu
w pełnieniu czynności. Przepis art. 22b § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 4. Negatywna opinia Krajowej Rady Sądownictwa dotycząca odwołania prezesa sądu jest dla Ministra Sprawiedliwości wiążąca,
jeżeli uchwała w tej sprawie została podjęta większością dwóch trzecich głosów.
§ 5. Niewydanie opinii przez Krajową Radę Sądownictwa w terminie trzydziestu dni od dnia przedstawienia przez Ministra Sprawiedliwości
zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu nie stoi na przeszkodzie odwołaniu.
§ 6. W przypadku złożenia przez prezesa albo wiceprezesa sądu rezygnacji z pełnionej funkcji w toku kadencji, Minister Sprawiedliwości
odwołuje go bez zasięgania opinii, o której mowa w § 2”.
2.7. Ostatnia zmiana art. 27 p.u.s.p. nastąpiła na mocy art. 1 pkt 1 ustawy nowelizującej z 2018 r., a mianowicie: „1) w art.
27:
a) § 2-5 otrzymują brzmienie:
«§ 2. Odwołanie prezesa albo wiceprezesa sądu następuje po zasięgnięciu opinii kolegium właściwego sądu. Zamiar odwołania,
wraz z pisemnym uzasadnieniem, Minister Sprawiedliwości przedstawia kolegium właściwego sądu w celu uzyskania opinii.
§ 3. Występując o opinię, o której mowa w § 2, Minister Sprawiedliwości może zawiesić prezesa albo wiceprezesa sądu w pełnieniu
czynności. Przepis art. 22b § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 4. Kolegium właściwego sądu wyraża opinię, o której mowa w § 2, po wysłuchaniu prezesa albo wiceprezesa sądu, którego dotyczy
zamiar odwołania. Osoba, której dotyczy zamiar odwołania, nie uczestniczy w głosowaniu nad opinią, nawet jeśli jest członkiem
kolegium właściwego sądu.
§ 5. Pozytywna opinia kolegium właściwego sądu upoważnia Ministra Sprawiedliwości do odwołania jego prezesa albo wiceprezesa.
Niewydanie opinii w terminie trzydziestu dni od dnia przedstawienia przez Ministra Sprawiedliwości zamiaru odwołania prezesa
albo wiceprezesa sądu nie stoi na przeszkodzie odwołaniu.»,
b) po § 5 dodaje się § 5a w brzmieniu:
«§ 5a. Jeżeli opinia kolegium właściwego sądu w przedmiocie odwołania jego prezesa albo wiceprezesa jest negatywna, Minister
Sprawiedliwości może przedstawić zamiar odwołania, wraz z pisemnym uzasadnieniem, Krajowej Radzie Sądownictwa. Negatywna opinia
Krajowej Rady Sądownictwa jest dla Ministra Sprawiedliwości wiążąca, jeżeli uchwała w tej sprawie została podjęta większością
dwóch trzecich głosów. Niewydanie opinii przez Krajową Radę Sądownictwa w terminie trzydziestu dni od dnia przedstawienia
przez Ministra Sprawiedliwości zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu nie stoi na przeszkodzie odwołaniu.»,
c) w § 6 wyrazy «opinii, o której mowa w § 2» zastępuje się wyrazami «opinii, o których mowa w § 2 oraz 5a»”.
Zmiany wprowadzone ustawą nowelizującą z 2018 r. weszły w życie 23 maja 2018 r.
2.8. Reasumując wyżej przedstawione zmiany dokonywane w procedurze odwoływania prezesów sądów, należy podkreślić, że przed
nowelizacją lipcową odwołanie prezesa/wiceprezesa sądu przed upływem kadencji następowało po zasięgnięciu opinii KRS, a negatywna
opinia była dla MS wiążąca. Nowelizacja lipcowa rozszerzyła katalog przesłanek materialnych mogących zainicjować procedurę
odwoławczą, dodając w szczególności sytuację „stwierdzenia szczególnie niskiej efektywności działań w zakresie pełnionego
nadzoru administracyjnego lub organizacji pracy w sądzie lub sądach niższych”, a także wyposażyła MS w uprawnienie do zawieszenia
prezesa albo wiceprezesa w pełnieniu czynności, którego minister mógł dokonać wraz z wnioskiem do KRS o wyrażenie opinii w
sprawie zamiaru odwołania. Ustawodawca związał Ministra Sprawiedliwości opinią KRS tylko w sytuacji, kiedy negatywna opinia
tego organu dotycząca odwołania prezesa sądu została podjęta większością dwóch trzecich głosów.
Z kolei ustawa nowelizująca z 2018 r. wprowadziła dodatkowy etap w procedurze opiniowania zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa
sądu, tj. kolegium właściwego sądu, które winno wydać opinię po wysłuchaniu zainteresowanego prezesa lub wiceprezesa. Ustawodawca
przesądził też, że pozytywna opinia kolegium, a także niewydanie jej przez kolegium w terminie 30 dni od dnia przedstawienia
przez Ministra Sprawiedliwości zamiaru odwołania prezesa/wiceprezesa nie stoi na przeszkodzie odwołaniu. W wypadku negatywnej
opinii kolegium właściwego sądu – MS może zamiar odwołania prezesa/wiceprezesa wraz z pisemnym uzasadnieniem przedstawić KRS,
której negatywna opinia jest dla MS wiążąca jedynie wtedy, gdy uchwała w tej sprawie zostanie podjęta większością dwóch trzecich
głosów. Niewydanie przez KRS opinii we wskazanym przedmiocie w terminie 30 dni skutkuje z kolei, podobnie jak w sytuacji bezskutecznego
upływu tego terminu dla wydania opinii przez kolegium sądu, możliwością odwołania przez MS prezesa albo wiceprezesa sądu.
Jako swoiste novum pojawiła się zatem możliwość odwołania przez Ministra Sprawiedliwości prezesa/wiceprezesa sądu bez konieczności zwracania
się do KRS o opinię w tej sprawie.
3. Wzorce kontroli oraz analiza problemów konstytucyjnych.
3.1. Procedura odwołania prezesa/wiceprezesa sądu wyklucza z niej udział KRS w czterech sytuacjach: pozytywnej opinii kolegium
właściwego sądu (art. 27 § 5 zdanie pierwsze p.u.s.p.), niewydania opinii przez kolegium właściwego sądu w terminie 30 dni
od dnia przedstawienia przez MS zamiaru odwołania (art. 27 § 5 zdanie drugie p.u.s.p.), wydania negatywnej opinii przez KRS
większością bezwzględną (art. 27 § 5a zdanie drugie p.u.s.p.) oraz niewydania opinii przez KRS w terminie 30 dni od dnia przedstawienia
przez MS zamiaru odwołania (art. 27 § 5a zdanie trzecie p.u.s.p.).
Zgodnie z obowiązującą procedurą odwoławczą prezesa/wiceprezesa sądu powszechnego można odwołać w czasie trwania kadencji
na podstawie enumeratywnie wymienionych przesłanek określonych w art. 27 p.u.s.p. Poddana kontroli procedura odwoławcza może
być zainicjowana tylko przez MS, który zamiar odwołania wraz z pisemnym uzasadnieniem przedstawia kolegium właściwego sądu.
Wszczynając procedurę odwoławczą, MS może zawiesić prezesa/wiceprezesa sądu w pełnieniu czynności. Ustawodawca nie określa
terminu, na jaki takie zawieszenie może nastąpić, precyzuje jedynie, że zawieszony prezes/wiceprezes winien być wysłuchany
przez kolegium oraz że nie może uczestniczyć w głosowaniu nad opinią we własnej sprawie. Pozytywna opinia kolegium upoważnia
MS do odwołania prezesa/wiceprezesa bez zasięgania w tej kwestii opinii KRS. Odwołanie bez udziału KRS może również nastąpić
w sytuacji, gdy kolegium sądu nie wyda opinii w terminie 30 dni.
Jeżeli natomiast opinia kolegium sądu jest negatywna, Minister Sprawiedliwości może przedstawić zamiar odwołania, wraz z pisemnym
uzasadnieniem, KRS. Ustawodawca expressis verbis zastrzegł jednak, że MS jest związany negatywną opinią KRS, „jeżeli uchwała w tej sprawie została podjęta większością dwóch
trzecich głosów” oraz że odwołanie prezesa/wiceprezesa sądu może nastąpić, jeśli KRS nie wyda opinii w terminie 30 dni.
3.2. Jako wzorce kontroli wnioskodawca wskazał: 1) wywodzoną z art. 2 Konstytucji zasadę poprawnej legislacji oraz jednoznaczności
przepisów prawa; 2) zasadę podziału władzy statuowaną w art. 10 ust. 1 Konstytucji; 3) konstytucyjne kompetencje KRS wynikające
z art. 186 ust. 1 w związku z art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji, 4) prawo do sądu określone w art. 45 ust. 1 Konstytucji,
5) zasadę równości wobec prawa z art. 32 ust. 1 oraz zasadę dwuinstancyjności postępowania wskazaną w art. 176 ust. 2 Konstytucji.
3.2.1. Zgodnie z art. 186 ust. 1 Konstytucji: „Krajowa Rada Sądownictwa stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości
sędziów”. Zasadę niezależności sądów i trybunałów od innych władz wyraża art. 173 Konstytucji. Natomiast zgodnie z art. 178
ust. 1 Konstytucji: „Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom”.
Status KRS był przedmiotem wielu wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego. W jednym z orzeczeń Trybunał wyraził pogląd, że „Krajowa
Rada Sądownictwa jest swoistym, samodzielnym, centralnym organem państwowym, którego funkcje powiązane są z władzą sądowniczą”
(wyrok z 15 grudnia 1999 r., sygn. P 6/99, OTK ZU nr 7/1999, poz. 164; zob. również wyrok z 29 listopada 2007 r., sygn. SK
43/06, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 130). Trybunał wielokrotnie podkreślał też, że zgodnie z art. 186 ust. 1 Konstytucji Krajowa
Rada Sądownictwa stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów (zob. wyroki z: 15 grudnia 1999 r., sygn. P 6/99,
OTK ZU nr 7/1999, poz. 164; 19 lipca 2005 r., sygn. K 28/04, OTK ZU nr 7/A/2005, poz. 81; 18 lipca 2007 r., sygn. K 25/07,
OTK ZU nr 7/A/2007, poz. 80; 28 listopada 2007 r., sygn. K 39/07, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 129; 16 kwietnia 2008 r., sygn.
K 40/07, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 44; 27 maja 2008 r., sygn. SK 57/06, OTK ZU nr 4/A/2008, poz. 63 oraz wyrok TK o sygn. K
5/17). Z konstytucyjnego zadania Rady stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów Trybunał wywodził „obowiązek
ustawodawcy do wyposażenia tego organu w instrumenty zapewniające realną możliwość skutecznego wykonania tego zadania (zob.
wyroki z: 18 lutego 2004 r., sygn. K 12/03, OTK ZU nr 2/A/2004, poz. 8; 29 listopada 2005 r., sygn. P 16/04, OTK ZU nr 10/A/2005,
poz. 119). Krajowa Rada Sądownictwa ma bowiem w swoim składzie tak dużą przewagę członków sędziów (17 osób) nad osobami powoływanymi
przez Prezydenta (1 osoba) i parlament (6 osób), że jest traktowana jako najwyższa reprezentacja środowiska sędziowskiego,
działająca przede wszystkim w ramach problematyki władzy sądowniczej (zob. wyrok TK o sygn. K 12/03). W wyroku o sygn. K 12/03,
Trybunał wskazał, że Krajowa Rada Sądownictwa, pomimo mieszanego składu, jest organem pozajudykacyjnym, należącym jednak do
organów władzy sądowniczej. Wyjaśnił przy tym, że za poglądem takim przemawia systematyka Konstytucji i umiejscowienie art.
186 Konstytucji w rozdziale VIII «Sądy i trybunały» (zob. wyrok o sygn. K 12/03). Tak wyraźne przypisanie KRS do władzy sądowniczej
nie zostało wyrażone w późniejszym orzecznictwie TK. Przeciwnie, w kolejnych orzeczeniach Trybunał stwierdzał, że nie można
traktować Rady w taki sposób, w jaki traktowane są organy władzy sądowniczej. Podkreślał też, że KRS nie sprawuje władzy sądowniczej
(zob. wyrok o sygn. K 28/04)” (zob. wyrok o sygn. K 5/17).
Trybunał Konstytucyjny w niniejszym składzie również uznał, że KRS nie jest organem władzy sądowniczej. Przemawia za tym,
jak słusznie uznał Trybunał w wyroku o sygn.. K 5/17, „zarówno treść konstytucyjnej zasady podziału i równowagi władzy (art.
10 Konstytucji), jak i skład Rady. (…) Analizując pozycję Rady w odniesieniu do jej konstytucyjnych zadań, należy wskazać,
że stoi ona na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Pojęcie «straży», o której mowa w art. 186 ust. 1 Konstytucji,
obejmuje czuwanie nad brakiem zagrożeń niezależności sądów i niezawisłości sędziów w systemie prawnym (zob. wyroki TK o sygn.
K 39/07 i o sygn. K 40/07). Sformułowanie «stoi na straży» można więc rozumieć zarówno jako przeciwdziałanie naruszeniom niezależności
sądów i niezawisłości sędziów, jak i zapewnienie Radzie udziału w procesie podejmowania decyzji dotyczących sądów i sędziów,
tak aby usunąć możliwość pojawienia się owych naruszeń”.
Trybunał Konstytucyjny niejednokrotnie też podkreślał, że zadanie KRS w postaci stania na straży „nie ogranicza się jedynie
do monopolu w zakresie opiniowania nominacji sędziowskich czy też projektów przepisów w zakresie określonym przez art. 186
ust. 1 Konstytucji, ale również, w razie uznania przez Radę takiej konieczności, polega na skorzystaniu z uprawnienia określonego
w art. 186 ust. 2 Konstytucji, czyli wystąpieniu z wnioskiem o zbadanie konstytucyjności określonych przepisów prawa do Trybunału”
(zob. wyrok TK o sygn. K 5/17 i przywołane tam orzecznictwo).
3.3. Powołane związkowo z art. 186 ust. 1 Konstytucji wzorce kontroli wyrażają zasadę odrębności i niezależności sądów i trybunałów
od innych władz (art. 173 Konstytucji) oraz zasadę niezawisłości sędziów (art. 178 ust. 1 Konstytucji). Na straży tych wartości
(tj. niezależności sądów i niezawisłości sędziów) stoi – zgodnie z art. 186 ust. 1 Konstytucji – Krajowa Rada Sądownictwa.
4. Ocena zgodności art. 27 § 3, 5 oraz 5a zdanie drugie i zdanie trzecie p.u.s.p. z art. 186 ust. 1 w związku z art. 173 w
związku z art. 178 ust. 1 Konstytucji.
4.1. Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się już na temat ustrojowego mechanizmu odwoływania prezesów/wiceprezesów sądów powszechnych
(zob. wyrok TK o sygn. K 12/03), jak i pozycji MS jako podmiotu sprawującego nadzór nad działalnością administracyjną sądów
powszechnych (zob. wyrok TK z 15 stycznia 2009 r., sygn. K 45/07, OTK ZU nr 1/A/2009, poz. 3).
Trybunał w pełni podziela zajęte w tych orzeczeniach stanowisko, że udział MS w „określonej sferze działania sądownictwa powszechnego
wpisuje się w system podziału i równowagi władzy” (wyrok o sygn. K 45/07). Trybunał nie kwestionuje też konstytucyjnej dopuszczalności
istnienia mechanizmów nadzoru nad działalnością administracyjną sądów powszechnych, w tym udziału ministra w procedurze odwołania
prezesów/wiceprezesów sądów, z tym jednak zastrzeżeniem, że nadzór ten nie może wkraczać w wykonywanie wymiaru sprawiedliwości
oraz nie może mieć „w jakiejkolwiek formie charakteru nadzoru politycznego” (wyrok o sygn. K 45/07).
Trybunał nie ma wątpliwości, że Minister Sprawiedliwości jako administrator wszystkich sądów powinien mieć udział w procedurze
odwoławczej prezesów/wiceprezesów sądów powszechnych. Jednakże jego głos – jako organu władzy wykonawczej – nie może być dominujący,
ponieważ naruszałoby to zasadę niezależności sądu wyprowadzaną z zasady podziału władzy. Oddanie w tym wypadku kompetencji
do odwoływania prezesa w ręce organu administracji nie może dopuszczać nieograniczonego, wręcz arbitralnego wpływu organu
administracyjnego na czynności jurysdykcyjne przez usunięcie ze stanowiska „niewygodnej” dla władzy wykonawczej osoby. Tymczasem
obowiązująca procedura odwoławcza przewiduje możliwość skutecznego odwołania prezesa/wiceprezesa sądu zarówno z wyłączeniem
udziału KRS, jak i przy jego sprzeciwie, a nawet w sytuacji dwóch negatywnych opinii, tzn. negatywnej opinii kolegium właściwego
sądu, a następnie negatywnej opinii KRS wyrażonej bezwzględną większością głosów.
Trybunał zwraca w tym miejscu uwagę, że istotną rolę w całej procedurze odwoławczej prezesów sądów ustawodawca przyznał kolegium
tych sądów. W myśl art. 27 § 2 p.u.s.p. „[o]dwołanie prezesa albo wiceprezesa sądu następuje po zasięgnięciu opinii kolegium
właściwego sądu. Zamiar odwołania, wraz z pisemnym uzasadnieniem, Minister Sprawiedliwości przedstawia kolegium właściwego
sądu w celu uzyskania opinii”.
4.2. Kolegium właściwego sądu składa się z prezesa sądu apelacyjnego oraz z prezesów sądów okręgowych z obszaru właściwości
sądu apelacyjnego (kolegium sądu apelacyjnego – art. 28 § 1 p.u.s.p.) albo z prezesa sądu okręgowego i prezesów sądów rejonowych
z obszaru właściwości sądu okręgowego (kolegium sądu okręgowego – art. 30 § 1 p.u.s.p.).
W myśl przywoływanego już art. 27 § 5 zdanie drugie p.u.s.p. niewydanie przez kolegium właściwego sądu opinii w terminie trzydziestu
dni od dnia przedstawienia przez Ministra Sprawiedliwości zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu nie stoi na przeszkodzie
odwołaniu.
Tak ukształtowany mechanizm odwoławczy tworzy zbyt daleko idącą możliwość ingerowania MS – jako organu egzekutywy – w funkcjonowanie
sądów, a tym samym sprawowany przez nie wymiar sprawiedliwości. Tym bardziej, że obowiązująca procedura odwoławcza nie wyklucza
możliwości równoczesnego zainicjowania przez MS odwołania zarówno prezesa, jak i wiceprezesa/wiceprezesów tego samego sądu
z jednoczesnym ich zawieszeniem w pełnieniu czynności (pozbawiając sąd kierownictwa), a także zainicjowania takiej procedury
– z jednoczesnym zawieszeniem w czynnościach – w stosunku do prezesów/wiceprezesów wprawdzie różnych sądów, ale takich, których
zawieszeni przez ministra prezesi wchodzili w skład kolegium sądu właściwego do opiniowania wniosków o odwołanie wszystkich
zawieszonych osób.
Tego rodzaju mechanizm stwarza istotne i realne ryzyko kształtowania „odpowiedniego” (uformowanego na nowo) składu kolegium
sądu opiniującego wnioski MS w sprawie odwołania prezesów/wiceprezesów. To ryzyko arbitralności działań MS potęguje dodatkowo
szeroki, niedookreślony i nieweryfikowalny zakres przesłanek, na podstawie których Minister Sprawiedliwości uruchamia procedurę
odwoławczą, czyniąc swoją decyzję niemal dyskrecjonalną. Wadliwość ukształtowanego mechanizmu odwoływania prezesów jest szczególnie
widoczna w sytuacji, kiedy MS odwołuje prezesa, powołując się „na dobro wymiaru sprawiedliwości” przy jednoczesnych dwóch
negatywnych opiniach: negatywnej opinii kolegium sądu oraz negatywnej opinii KRS. Przesłanka „dobra wymiaru sprawiedliwości”
jest pojęciem nieostrym i może być różnie interpretowana, inaczej przez kolegium sądu, KRS, a jeszcze inaczej przez MS. Może
być nawet wykorzystywana w zależności od aktualnych trendów politycznych (por. S. Zabłocki, Przekazanie sprawy do rozpoznania sądowi równorzędnemu ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości, „Przegląd Sądowy” nr 7-8/1994, s. 3).
W swoich dotychczasowych judykatach Trybunał niejednokrotnie podkreślał, że wszelkie wkraczanie innych organów w kompetencje
sądów winno następować wyjątkowo, na podstawie precyzyjnie sformułowanych przepisów oraz posiadać właściwe uzasadnienie merytoryczne.
Nadzór winien być możliwy, „pod warunkiem że ustawodawca stworzy gwarancje, by działania nadzorcze ministra ograniczały się
jedynie do spraw związanych z administracją sądową i nie wkraczały w sferę zarezerwowaną dla niezawisłego sędziego, funkcjonującego
w niezależnym sądzie” (wyrok TK o sygn. K 45/07).
Stworzenie mechanizmów gwarancyjnych w modelu odwoływania prezesów/wiceprezesów sądów powszechnych jest zatem konieczne również
z uwagi na to, że prezesi i wiceprezesi sądów zajmują się nie tylko administrowaniem sądami, lecz także wykonują istotne funkcje
jurysdykcyjne, w tym takie, które oddziałują na sferę niezawisłości sędziów. Dualizm kompetencji prezesów sprawia, że powinno
się stworzyć jak największe gwarancje ich niezależności przez znaczący udział KRS w decydowaniu o odwołaniu ze stanowiska.
W ocenie Trybunału, KRS z racji konstytucyjnie określonej roli „strażnika” niezależności sądów i niezawisłości sędziów jest
organem konstytucyjnie legitymowanym do dokonywania oceny zamiaru odwołania prezesa/wiceprezesa sądu.
Wobec powyższego Trybunał jako konstytucyjnie niedopuszczalne ocenił wykluczenie KRS z udziału w procedurze odwołania prezesa
albo wiceprezesa sądu, tylko z tego powodu, że kolegium sądu (tj. prezesi sądów odpowiednich szczebli powołani – co należy
podkreślić – przez MS) wydało pozytywną opinię o zamiarze odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu.
Jak wyżej wskazano, w przeszłości Trybunał kwestionował dopuszczalność rozwiązań, które całkowicie eliminowały udział KRS
w tego typu postępowaniach. Skoro w świetle wyroku TK o sygn. K 12/03 niekonstytucyjne jest odwołanie prezesa sądu przez MS
pomimo negatywnej opinii KRS, tym bardziej jako niespełniające standardu konstytucyjnego należy uznać całkowite pominięcie
KRS w procedurze odwołania.
4.3. Do pominięcia KRS i sprowadzenia całej procedury odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu do modelu jednopodmiotowego,
w którym kompetencja do odwołania prezesa/wiceprezesa sądu będzie należała wyłącznie do Ministra Sprawiedliwości jako organu
władzy wykonawczej, a udział KRS zostanie całkowicie wyłączony, może dojść również w sytuacji, kiedy kolegium właściwego sądu
nie wyda opinii w zakreślonym przez ustawodawcę terminie.
Wyznaczenie kolegium sądu krótkiego, trzydziestodniowego terminu na wydanie opinii w przedmiocie zamiaru MS odwołania prezesa
albo wiceprezesa sądu połączone z możliwością jednoczesnego zawieszenia wszystkich bądź większości członków tego kolegium
w bardzo prosty sposób, może doprowadzić do sytuacji, w której kolegium sądu nie będzie miało możliwości wydania opinii w
tak krótkim terminie. Kiedy tak się stanie, MS może bez udziału KRS i bez jakiejkolwiek kontroli odwołać prezesa/wiceprezesa
sądu.
Umożliwienie odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu powszechnego decyzją Ministra Sprawiedliwości niepoddaną jakiejkolwiek
weryfikacji, a zatem arbitralną decyzją organu egzekutywny prowadzi do nieuprawnionego naruszenia zasady odrębności i niezależności
władzy sądowniczej oraz niezawisłości sędziów.
Trybunał uznał zatem, że art. 27 § 5 p.u.s.p. w zakresie, w jakim pozbawia KRS udziału w procedurze odwołania prezesa albo
wiceprezesa sądu, w sytuacji wydania przez kolegium właściwego sądu pozytywnej opinii lub niewydania opinii w terminie trzydziestu
dni od dnia przedstawienia przez Ministra Sprawiedliwości zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu, jest niezgodny
z art. 186 ust. 1 w związku z art. 173 w związku z art. 178 ust. 1 Konstytucji.
4.4. Trybunał wskazał również, że ustrojowy model odwołania prezesa/wiceprezesa sądu powszechnego winien być skonstruowany
tak, aby zapewnić KRS, jako organowi umocowanemu konstytucyjnie, najlepiej legitymowanemu do uczestniczenia w tej procedurze,
realną, a nie jedynie pozorną możliwość wypełniania przyznanego jej uprawnienia.
Tymczasem ustawodawca nawet w wypadkach, w których przewiduje udział KRS w procedurze odwoławczej prezesów/wiceprezesów sądów
powszechnych w czasie trwania kadencji, nie zawsze zobowiązuje MS do respektowania wydanej opinii.
W art. 27 § 5a zdanie drugie p.u.s.p. wiążący charakter uchwały KRS, wyrażającej opinię o odwołaniu prezesa albo wiceprezesa
sądu, uwarunkowany został przez ustawodawcę wymogiem podjęcia rzeczonej uchwały większością dwóch trzecich głosów.
Regulacja art. 27 § 5a zdanie drugie p.u.s.p. stanowi lex specialis w stosunku do ogólnej zasady podejmowania uchwał przez KRS, określonej w art. 21 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej
Radzie Sądownictwa (Dz. U. z 2024 r. poz. 1186; dalej: ustawa o KRS). Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o KRS „Do ważności uchwał
Rady potrzebna jest obecność co najmniej połowy jej składu”. Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy o KRS „Rada podejmuje
uchwały bezwzględną większością głosów, w głosowaniu jawnym. Na żądanie członka Rady głosowanie jest tajne”.
Przedmiotem regulacji w przepisach ustawy o KRS – zgodnie z jej art. 1 – są „kompetencje, tryb wyboru członków, ustrój i postępowanie
przed Krajową Radą Sądownictwa”. Ta ustawowa regulacja ma swoją konstytucyjną podstawę w art. 187 ust. 4 Konstytucji, zgodnie
z którym: „Ustrój, zakres działania i tryb pracy Krajowej Rady Sądownictwa oraz sposób wyboru jej członków określa ustawa”.
Zatem przepisy ustawy o KRS określające procedurę podejmowania uchwał przez KRS zostały ustanowione na podstawie delegacji
wyrażonej w art. 187 ust. 4 Konstytucji.
4.4.1. Trybunał podzielił argumentację wnioskodawcy, który przekonywał, że KRS, wykonując swe konstytucyjne kompetencje i
obowiązki stania na straży niezależności sądów (art. 173 Konstytucji) i niezawisłości sędziów (art. 178 ust. 1 Konstytucji)
– które to wartości ostatecznie służą urzeczywistnieniu konstytucyjnego prawa każdego „do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia
sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd” (art. 45 ust. 1 Konstytucji) –
musi mieć realną możliwość kontroli decyzji Ministra Sprawiedliwości podejmowanych w ramach procedury odwoływania prezesów
albo wiceprezesów sądów powszechnych.
Określony w art. 27 § 5a zdanie drugie p.u.s.p. wymóg podjęcia uchwały większością kwalifikowaną dwóch trzecich głosów znacznie
ogranicza możliwość uzyskania wiążącego charakteru opinii wyrażonej w przedmiocie odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu.
Uszczupla to w sposób prowadzący do sprzeczności z art. 186 ust. 1 Konstytucji kompetencje KRS, której ustrojodawca powierzył
zadanie stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
Aby spełnić wymóg większości dwóch trzecich głosów, KRS, która łącznie ma dwudziestu pięciu członków, musiałaby uzyskać siedemnaście
głosów sprzeciwu wobec zamiaru Ministra Sprawiedliwości odwołania prezesa albo wiceprezesa. Trybunał zwrócił uwagę, że w skład
KRS wchodzi, poza samym Ministrem Sprawiedliwości, czterech członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków
wybranych przez Senat spośród senatorów, a ponadto osoba powołana przez Prezydenta Rzeczypospolitej, Pierwszy Prezes Sądu
Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego,
sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych.
Tak wysoki poziom wymagań, jaki określił ustawodawca w art. 27 § 5a zdanie drugie p.u.s.p., ograniczający możliwość wywarcia
realnego wpływu na podejmowane przez Ministra Sprawiedliwości decyzje w przedmiocie odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu,
nie ma uzasadnienia w innych wartościach konstytucyjnych, przez co w sposób nadmierny uszczupla możliwość realizacji przez
KRS zadania, powierzonego jej przez ustrojodawcę w art. 186 ust. 1 Konstytucji, stania na straży niezależności sądów i niezawisłości
sędziów.
Wobec powyższego Trybunał orzekł, że art. 27 § 5a zdanie drugie p.u.s.p. w zakresie, w jakim zastrzega wiążący Ministra Sprawiedliwości
charakter dla negatywnej opinii KRS wydanej w przedmiocie zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu dla uchwał podjętych
jedynie większością dwóch trzecich głosów, jest niezgodny z art. 186 ust. 1 w związku z art. 173 w związku z art. 178 ust.
1 Konstytucji.
4.5. Iluzoryczność uzależnienia odwołania prezesów/wiceprezesów sądów od opinii KRS Trybunał dostrzegł też w treści art. 27
§ 5a zdanie trzecie p.u.s.p., w którym ustawodawca umożliwił MS odwołanie prezesa/wiceprezesa w sytuacji, kiedy KRS nie wyrazi
opinii w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez MS zamiaru odwołania prezesa/wiceprezesa.
Tak zakreślony, relatywnie krótki termin na wypowiedzenie się KRS o zgłoszonym zamiarze odwołania prezesa/wiceprezesa sądu
w powiązaniu z treścią przepisów ustawy o KRS określających procedurę postępowania w sprawach indywidualnych rodzi niebezpieczeństwo,
że KRS nie będzie w stanie zająć stanowiska na czas.
Art. 31 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o KRS stanowi, że „[w] celu przygotowania sprawy indywidualnej do rozpatrzenia na posiedzeniu
Rady Przewodniczący wyznacza zespół”, który przygotowuje stanowisko Rady.
Art. 31 ust. 2a zdanie pierwsze ustawy o KRS stanowi, że „[w]yznaczając zespół Przewodniczący Rady zawiadamia Ministra Sprawiedliwości
o jego powołaniu oraz informuje o sprawach indywidualnych przekazanych zespołowi w celu przygotowania ich do rozpatrzenia
na posiedzeniu Rady”.
Art. 31 ust. 2b ustawy o KRS wskazuje, że „Minister Sprawiedliwości w terminie dwudziestu jeden dni od dnia otrzymania informacji,
o której mowa w ust. 2a, może przedstawić Radzie opinię w sprawie indywidualnej. Przed upływem terminu na przedstawienie opinii
przez Ministra Sprawiedliwości zespół nie może przyjąć stanowiska, o którym mowa w art. 34 ust. 1”.
Mając na uwadze, że w świetle przedstawionych unormowań KRS może utracić możliwość realnego wykonywania swoich konstytucyjnych
zadań w ramach procedury odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu, Trybunał uznał, że art. 27 § 5a zdanie trzecie p.u.s.p.
w zakresie, w jakim przewiduje, że niewydanie opinii przez KRS w terminie trzydziestu dni od dnia przedstawienia przez Ministra
Sprawiedliwości zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu nie stoi na przeszkodzie odwołaniu, jest niezgodny z art.
186 ust. 1 w związku z art. 173 w związku z art. 178 ust. 1 Konstytucji.
4.6. Procedura zawieszenia prezesa/wiceprezesa sądu powszechnego w połączeniu z wszczęciem przez MS procedury odwoławczej.
4.6.1. Poddany w całości kontroli Trybunału art. 27 § 3 p.u.s.p. stanowi, że „[w]ystępując o opinię, o której mowa w § 2,
Minister Sprawiedliwości może zawiesić prezesa albo wiceprezesa sądu w pełnieniu czynności. Przepis art. 22b § 2 stosuje się
odpowiednio”.
Art. 22b § 2 p.u.s.p. wskazuje, że „[j]eżeli prezes sądu nie został powołany, funkcję prezesa sądu wykonuje, przez okres nie
dłuższy niż sześć miesięcy, wiceprezes sądu. W sądzie, w którym powołano więcej niż jednego wiceprezesa sądu, funkcję prezesa
sądu wykonuje wiceprezes sądu najstarszy służbą. Jeżeli w sądzie nie został powołany wiceprezes sądu, funkcję prezesa sądu,
przez okres nie dłuższy niż sześć miesięcy, wykonuje najstarszy służbą sędzia pełniący funkcję przewodniczącego wydziału w
tym sądzie”.
W myśl już przywoływanego art. 27 § 2 p.u.s.p. „[o]dwołanie prezesa albo wiceprezesa sądu następuje po zasięgnięciu opinii
kolegium właściwego sądu. Zamiar odwołania, wraz z pisemnym uzasadnieniem, Minister Sprawiedliwości przedstawia kolegium właściwego
sądu w celu uzyskania opinii”.
4.6.2. Instytucja zawieszenia prezesa albo wiceprezesa sądu w czynnościach służbowych została unormowania bardzo ogólnie.
Ustawodawca nie określił materialnych przesłanek jej zastosowania ani czasu, na jaki takie zawieszenie może być przez ministra
zastosowane. Przesądził jedynie o możliwości skorzystania przez MS z instytucji zawieszenia wraz z wnioskiem do kolegium sądu
o wyrażenie opinii w przedmiocie odwołania danej osoby. Zawieszenie prezesa/wiceprezesa w czynnościach służbowych nie podlega
kontroli żadnego organu.
Ustawa precyzuje jedynie, że zawieszony prezes/wiceprezes winien być wysłuchany przez kolegium oraz że nie może uczestniczyć
w głosowaniu nad opinią we własnej sprawie. Każdy bowiem prezes sądu jest jednocześnie członkiem kolegium sądu, a zatem organu,
który jest uprawniony do wyrażenia opinii w sprawie zamiaru odwołania go przez MS.
4.6.3. Badając zaskarżony przepis, Trybunał stwierdził, że tak ukształtowana instytucja zawieszenia, przy uwzględnieniu przepisów
określających skład kolegium sądu, stwarza możliwość jednoczesnego zawieszenia większości, a nawet wszystkich członków kolegium
– osób wchodzących w skład organu uprawnionego do zaopiniowania wniosku w przedmiocie odwołania prezesa. Skutkuje to, na co
Trybunał już zwracał uwagę, możliwością ukształtowania zupełnie nowego składu tego organu, a także z uwagi na zawirowania
związane z ukształtowaniem „nowego kolegium” może prowadzić do niewydania przez kolegium sądu opinii w ciągu trzydziestu dni
od dnia przedstawienia przez Ministra Sprawiedliwości zamiaru odwołania prezesa. W wypadku, kiedy nastąpi bezskuteczny upływ
zakreślonego terminu (art. 27 § 5 zdanie drugie p.u.s.p.), organ egzekutywy, samodzielnie i arbitralnie, może odwołać prezesa
albo wiceprezesa sądu.
4.6.4. W ocenie Trybunału, analiza całokształtu określonej przez ustawodawcę procedury odwoławczej prezesa/wiceprezesa sądu
w czasie trwania kadencji prowadzi również do uznania, że nieograniczona w czasie i niepoddana żadnej kontroli kompetencja
Ministra Sprawiedliwości do zawieszenia prezesa/wiceprezesa stanowi dodatkową procedurę, która umożliwia korzystne dla MS
ukształtowanie składu kolegium sądu, a tym samym może wywrzeć wpływ na treść opinii, jaką ten organ wyda. Po pierwsze, każdy
członek kolegium, będący jednocześnie prezesem, wiceprezesem sądu może być w każdej chwili bezterminowo zawieszony arbitralną
decyzją MS. Może to nie tylko powodować destabilizację pracy sądu, lecz także stwarzać poczucie niepewności i dominującej
zależności od decyzji i poleceń organu władzy wykonawczej – Ministra Sprawiedliwości.
Po drugie, to MS powołuje prezesów sądów, czyli osoby wchodzące w skład kolegium sądu opiniującego zamiar odwołania innego
prezesa. Wobec braku istnienia jakichkolwiek mechanizmów ograniczających możliwość zawieszania prezesów mogą oni czuć realną
obawę, że w każdej chwili procedura zawieszająca dotknie również ich, w szczególności, kiedy opinia kolegium nie będzie MS
zadowalała.
4.6.5. W ocenie Trybunału, przewidziana w art. 27 § 3 p.u.s.p. całkowita swoboda Ministra Sprawiedliwości, będącego organem
władzy wykonawczej o charakterze politycznym, w zakresie zawieszenia prezesa/wiceprezesa sądu bez limitu czasu, na jaki to
zawieszenie może nastąpić, przy jednoczesnym braku kontroli decyzji MS w przedmiocie zawieszenia, narusza zasadę odrębności
i niezależności władzy sądowniczej (art. 173 w związku z art. 178 ust. 1 Konstytucji).
Trybunał w tym miejscu jeszcze raz podkreśla, że pojęcie „sprawowania urzędu sędziego”, o którym mowa w art. 178 ust. 1 Konstytucji,
nie ogranicza się jedynie do czynności stricte orzeczniczych, ale obejmuje też tę sferę działalności sędziego, kiedy działa on jako prezes czy wiceprezes sądu, a zatem
niezawisłość sędziego.
Przyznanie MS uprawnienia do bezterminowego zawieszenia prezesa z jednoczesnym wszczęciem procedury odwoławczej i bez udziału
w tej procedurze KRS zaburza konieczną równowagę pomiędzy władzą sądowniczą a wykonawczą.
Zdaniem Trybunału, zamiar ustawodawcy stworzenia swego rodzaju procedury awaryjnej, pozwalającej MS na reakcję na problemy
funkcjonowania administracji sądowej nie został właściwie zrealizowany przez to, że w zaskarżonym przepisie brakuje gwarancji
tymczasowości zawieszenia prezesa i wiceprezesa. Zaskarżony art. 27 § 3 p.u.s.p. stwarza realną możliwość długotrwałego i
niekontrolowanego korzystania z przyznanej kompetencji. W obliczu aktualnego ukształtowania instytucji zawieszenia nie można
wykluczyć możliwości wielokrotnego wykorzystywania procedury odwoławczej, aż do uzyskania przez organ władzy wykonawczej pożądanego
skutku.
Konieczne jest zatem zagwarantowanie odpowiednich limitów czasowych dopuszczalnego korzystania przez Ministra Sprawiedliwości
z instytucji zawieszenia oraz poddanie jej kontroli KRS.
Trybunał uznał, że art. 27 § 3 p.u.s.p. w zakresie, w jakim pozbawia KRS udziału w procedurze zawieszenia prezesa albo wiceprezesa
sądu w pełnieniu czynności oraz nie określa terminu trwania zawieszenia prezesa albo wiceprezesa w pełnieniu czynności, jest
niezgodny z art. 186 ust. 1 w związku z art. 173 w związku z art. 178 ust. 1 Konstytucji.
5. Umorzenie postępowania w pozostałym zakresie.
5.1. Wobec stwierdzenia niezgodności art. 27 § 3, 5 oraz 5a zdanie drugie i zdanie trzecie p.u.s.p. z wzorcami konstytucyjnymi
wymienionymi w sentencji wyroku, Trybunał odstąpił od oceny merytorycznej tego artykułu z innymi wzorcami wskazanymi przez
wnioskodawcę.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, w sytuacji, gdy występuje niezgodność kwestionowanej regulacji
z jednym ze wskazanych wzorców kontroli, można zaniechać dalszej oceny merytorycznej, a postępowanie w zakresie badania zgodności
tej regulacji z pozostałymi wzorcami konstytucyjnymi może być umorzone ze względu na zbędność wydania wyroku (por. wyrok z
14 grudnia 2017 r., sygn. K 17/14, OTK ZU A/2018, poz. 4, wraz z powołanymi tam wyrokami).
Zatem Trybunał na mocy art. 59 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem
Konstytucyjnym (Dz. U. 2019 poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK), postanowił umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie ze względu
na zbędność wydania wyroku.
5.2. Ponadto Trybunał stwierdził, że brak jest podstawy prawnej po stronie wnioskodawcy do żądania określenia terminu mocy
obowiązującej zaskarżonych przepisów i postępowanie w tym zakresie, na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 2 u.o.t.p.TK, umorzył
ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.
W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.