W skardze konstytucyjnej Janiny Wiry z 28 sierpnia 2001 r. pełnomocnik skarżącej wskazał, iż jego mocodawczyni kwestionuje zgodność:

1) art. 139 1 kodeksu postępowania cywilnego z art. 2, art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 40, art. 45, art. 47, art. 49, art. 50, art. 52 i art. 77 Konstytucji RP;

2) art. 397 1 oraz art. 766 kodeksu postępowania cywilnego z art. 30, art. 31 ust. 3, art.32, art. 37, art. 45 i art. 77 Konstytucji RP;

3) art. 1046 kodeksu postępowania cywilnego z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 38, art. 40, art. 41, art. 50, art. 68, art. 75, art. 76 oraz art. 77 Konstytucji RP;

4) art. 761 kodeksu postępowania cywilnego z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 47, art. 52 i art. 77 Konstytucji RP;

5) art. 764 oraz art. 765 1 kodeksu postępowania cywilnego z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 40, art. 41, art. 50 i art. 77 Konstytucji RP;

6) art. 770 kodeksu postępowania cywilnego z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 37, art. 40 i art. 77 Konstytucji RP;

7) art. 814 kodeksu postępowania cywilnego z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 40, art. 47, art. 50, art. 68 i art. 77 Konstytucji RP.

W uzasadnieniu skargi nie sformułowano argumentów wykazujących niekonstytucyjność zaskarżonych przepisów oraz faktu ich zastosowania jako podstawy prawnej orzeczeń wydanych w sprawie skarżącej. W złożonej skardze nie wskazano również sposobu naruszenia praw konstytucyjnych skarżącej. Skarga konstytucyjna zawierała opis stanu faktycznego pozostającego w związku z zastosowaniem przez sądy orzekające w sprawie skarżącej art. 139 1 kodeksu postępowania cywilnego, tj. uznania za doręczone przez awizo: 1) wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Pruszkowie z 14 kwietnia 1998 r. (sygn. akt IC 707/97) – z dniem 9 listopada 1998 r., 2) wezwania do opróżnienia i wydania lokalu – z dniem 3 sierpnia 1999 r. Pełnomocnik skarżącej wskazał, iż stosując zaskarżony przepis art. 139 1 Kodeksu postępowania cywilnego Sąd Rejonowy w Pruszkowie wyrokiem z 6 czerwca 2001 r. (sygn. akt IC 707/97) oddalił wniosek o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego z 14 kwietnia 1998 r. oraz odrzucił sprzeciw skarżącej od tego wyroku. Ponadto pełnomocnik skarżącej wskazał, iż postanowieniem z 18 kwietnia 2001 r. Sąd Okręgowy w Warszawie (sygn. akt V Cz 460/01), również z uwzględnieniem ww. przepisu, oddalił zażalenie skarżącej na postanowienie Sądu Rejonowego w Pruszkowie z 19 maja 2000 r. (sygn. akt Co 222/00) o odrzuceniu skargi p. Janiny Wiry na czynności komornika i oddaleniu wniosku skarżącej w przedmiocie zawieszenia postępowania egzekucyjnego Ikm 259/98 prowadzonego przez komornika Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Pruszkowie.

Uzupełniając skargę konstytucyjną w wykonaniu zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego wzywającego do usunięcia braków skargi wskazano, iż podstawą wydanych w sprawie ostatecznych orzeczeń o prawach konstytucyjnych skarżącej były: art. 139 1 w zw. z art. 767 2 i art. 821 kodeksu postępowania cywilnego, art. 766 oraz art. 397 1 kpc. Pełnomocnik skarżącej podniósł przy tym, iż art. 139 1 kpc narusza gwarancje wynikające z art. 45 w zw. z art. 31 ust. 3, art. 37 i art. 77 Konstytucji poprzez “naruszenie prawa dostępu do sądu oraz prawa do sprawiedliwego orzeczenia sądowego, wydanego w jawnym postępowaniu sądowym” przy czym wskazał, iż bez doręczeń rzeczywistych i skutecznych, zastępowanych doręczeniami przez awizo, nie jest realizowane prawo do sądu.

Zarzut niezgodności art. 397 1 kpc oraz art. 766 kpc z Konstytucją pełnomocnik skarżącej poparł wyłącznie twierdzeniem, iż przepisy te są niezgodne z art. 45 w zw. z art. 3, art. 32, art. 37 i art.77 Konstytucji przez naruszenie “istoty prawa do jawności postępowania w całym procesie sądowym” przez co nie może być realizowane “absolutne prawo do jawnej obrony i ustnego wysłuchania przez sąd”. Uzupełnienie skargi konstytucyjnej nie zawierało natomiast żadnego odwołania do podniesionych w skardze zarzutów niezgodności z Konstytucją art. 761, art. 764, art. 765 1, art. 770, art. 814 oraz art. 1046 Kodeksu postępowania cywilnego.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 28 listopada 2001 r. sygn. Ts 133/01 odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w zakresie dotyczącym zgodności:

1) art. 139 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 2, art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 40, art. 47, art. 49, art. 50 i art. 52 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 397 1 i art. 766 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 45 oraz art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

3) art. 1046 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 38, art. 40, art. 41, art. 50, art. 68, art. 75, art. 76 oraz art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

4) art. 761 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 47, art. 52 i art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

5) art. 764 oraz art. 765 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 40, art. 41, art. 50 i art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

6) art. 770 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 37, art. 40 i art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

7) art. 814 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 37, art. 40, art. 47, art. 50, art. 68 i art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej – w zakresie wskazanym w sentencji tego postanowienia – Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż skardze konstytucyjnej nie może być nadany, w zakreślonej części, dalszy bieg skoro nie zostały spełnione warunki jej merytorycznego rozpoznania.

Trybunał wskazał w szczególności, iż zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna przysługuje w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, będącego podstawą ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej o wolnościach lub prawach albo o obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Wobec tego powinnością skarżącego jest nie tylko dokładne określenie aktu normatywnego, któremu zarzuca niezgodność z Konstytucją lecz również uprawdopodobnienie, iż ostateczne orzeczenie sądu lub organu administracji publicznej wydane w oparciu o zakwestionowany przepis naruszyło jego prawa lub wolności konstytucyjne. Chodzi tu przede wszystkim o wykazanie istnienia merytorycznego związku pomiędzy zaskarżonymi przepisami a treścią konstytucyjnych praw i wolności skarżącego powołanych w skardze. Natomiast z przedstawionych przez pełnomocnika skarżącej argumentów nie można wyprowadzić wniosku, iżby między zakwestionowanymi przepisami – poza art. 139 1 kodeksu postępowania cywilnego, w zakresie którego Trybunał Konstytucyjny nadał skardze dalszy bieg – a powoływanym jako wzorzec kontroli konstytucyjnej art. 45 ust. 1 Konstytucji statuującym prawo do sądu zachodził jakikolwiek merytoryczny związek. Odnośnie pozostałych, licznie powołanych przez pełnomocnika skarżącej przepisów kodeksu postępowania cywilnego, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż ich niekonstytucyjności skarżąca dopatruje się wyłącznie w tym, że postanowienia określone w art. 397 1 kpc oraz art. 766 kpc są wydawane przez sąd na posiedzeniu niejawnym. Ponadto przedstawione zarzuty nie zawierały żadnego dalszego uzasadnienia, a tym bardziej wskazania, jakie elementy konstytucyjnego prawa do sądu, nie znajdują, zdaniem skarżącej, gwarancji w postępowaniu cywilnym. Na uzasadnienie skargi złożyło się po prostu wyliczenie praw i wolności konstytucyjnych gwarantowanych w odpowiednich artykułach Konstytucji oraz opis stanu faktycznego wskazujący na to, iż dołączone do skargi rozstrzygnięcia zapadły w oparciu o treść art. 139 1 kpc.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego odmawiające, we wskazanym w nim zakresie, nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej pełnomocnik skarżącej wniósł 14 grudnia 2001 r. zażalenie żądając nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Ts 133/01 w pełnym zakresie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest trafne, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.

Trybunał Konstytucyjny podziela przede wszystkim stanowisko, iż w skardze konstytucyjnej nie uprawdopodobniono, iż doszło do naruszenia praw konstytucyjnych skarżącej w związku z zastosowaniem przez sądy w jej sprawie zaskarżonych przepisów art. 397 1, art. 766, art. 1046, art. 761, art. 764, art. 765 1, art. 770 oraz art. 814 kodeksu postępowania cywilnego.

Co więcej Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że jakkolwiek kwestionowane przepisy Kodeksu postępowania cywilnego miały wpływ na sytuację prawną skarżącej, ponieważ regulują procedurę w sprawach cywilnych, których stroną była skarżąca, jednakże ani z uzasadnienia skargi i zażalenia, ani z analizy akt sprawy nie wynika, iżby regulacje te miały bezpośredni wpływ na treść rozstrzygnięć zapadłych w sprawie skarżącej. Brak jest również jakiegokolwiek merytorycznego związku pomiędzy zakwestionowanymi przepisami a realizacją praw i wolności konstytucyjnych skarżącej powołanych w skardze. W szczególności Trybunał Konstytucyjny nie dopatrzył się jakichkolwiek argumentów uprawdopodabniających zasadność podnoszonego w sprawie zarzutu naruszenia przez kwestionowane przepisy (z wyłączeniem art. 139 1 kpc w zakresie którego skardze konstytucyjnej jest nadany dalszy bieg) prawa do sądu określonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Jednocześnie, wobec podniesionego w zażaleniu poglądu pełnomocnika skarżącej, iż “w zakresie konstytucyjnych praw i wolności człowieka nie obowiązuje zasada domniemania konstytucyjności prawa”, co rzekomo wynikać ma z art. 77 Konstytucji Trybunał Konstytucyjny podkreśla, iż decyzjom ustawodawczym służy domniemanie zgodności z Konstytucją, zaś żaden z przepisów ustawy zasadniczej nie przewiduje jakiegokolwiek wyłączenia spod działania tej generalnej zasady aktów normatywnych ocenianych w procedurze skargi konstytucyjnej z punktu widzenia ich zgodności z prawami i wolnościami konstytucyjnymi jednostki. To fundamentalne założenie znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (por. np.: orzeczenia TK z: 24 maja 1994 r., sygn. K. 1/94, OTK z 1994 r., część I, poz. 10; 24 lutego 1997 r., sygn. K. 19/96, OTK ZU Nr 1(10)/1997, poz. 6; 23 czerwca 1997 r., sygn. K. 3/97, OTK ZU Nr 2 (11)/1997, poz. 22; postanowienie TK z 28 sierpnia 2000 r., sygn. Ts 92/00, OTK ZU Nr 6(36) /2000, poz. 252).

W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny podkreśla, iż zarzut niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją wymaga uzasadnienia ze względu na domniemanie konstytucyjności prawa, co zresztą normuje również ustawodawca wskazując w art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), iż jednym z formalnych warunków, jakie musi spełniać skarga konstytucyjna jest jej uzasadnienie. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego nie można uznać za uzasadnienie skargi konstytucyjnej wywodów pełnomocnika skarżącej, które w istocie sprowadzają się do prostego zaprzeczenia zgodności z Konstytucją wskazanych w skardze przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni uzasadnioną odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej o sygn. Ts 133/01, w zakresie wskazanym w zaskarżonym postanowieniu i nie uwzględnił zażalenia na to postanowienie.