Sprawa Ts 146/22

art. 33 ust. 4a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 573, ze zm.), z art. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

ewentualnie:

art. 33 ust. 4a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 573, ze zm.) „w zakresie, w jakim:

1) kwestionowane przepisy dają możliwość wielokrotnego nałożenia sankcji pomimo potwierdzenia, że wszelkie środki ZFRON zostały przeznaczone zgodnie z regulaminem na cele rehabilitacji , za tę samą czynność, za sam fakt przeniesienia tych środków na inny rachunek bankowy tej samej osoby prawnej (…),

2) kwestionowane przepisy dają możliwość nałożenia takiej sankcji pomimo faktycznego wydatkowania wszystkich tych środków na cele funduszu, co jest sprzeczne z głównymi tezami orzeczenia w sprawie K 13/05 i znaczeniem pojęcia przeznaczenia środków, które ma charakter definitywny a nie przejściowy (…),

3) kwestionowane przepisy dają możliwość stosowania ich (…) bez jakiegokolwiek limitu, niezależnie od ilości środków ZFRON, które zostały zgromadzone na koncie ZFRON – możliwość nałożenia sankcji wyższej niż 30% wszystkich środków ZFRON zgromadzonych przez podmiot prowadzący fundusz środków ZFRON”,

z art. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji,

postanawia:

nadać skardze konstytucyjnej dalszy bieg.

Uzasadnienie

1. W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 1 lipca 2022 r. (data nadania) Przedsiębiorstwo […] sp. z o.o. (dalej: skarżąca) – reprezentowana przez pełnomocnika z wyboru – wystąpiła z żądaniem przytoczonym w komparycji niniejszego postanowienia na tle następującego stanu faktycznego.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. przeprowadził kontrolę w zakresie prawidłowości gromadzenia i wydatkowania przez skarżącą środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej: PFRON). Prezes Zarządu PFRON decyzją z 17 września 2013 r. określił wysokość zobowiązań skarżącej z tytułu wpłat na PFRON w związku z nieterminowym przekazaniem środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (dalej: ZFRON) za styczeń 2013 r. oraz w związku z niezgodnym z ustawą wykorzystaniem środków ZFRON za styczeń 2013 r. Minister Pracy i Polityki Społecznej decyzją z 5 czerwca 2014 r. uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z 10 lipca 2015 r. (sygn. akt […]) uchylił decyzję Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 5 czerwca 2014 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 22 lutego 2018 r. (sygn. akt […]) oddalił skargę i utrzymał wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej decyzją z 24 maja 2019 r.: 1) uchylił decyzję Prezesa Zarządu PFRON z 17 września 2013 r. w części dotyczącej określenia wysokości zobowiązań skarżącej z tytułu wpłat na PFRON w związku z nieterminowym przekazaniem środków ZFRON za styczeń 2013 r. i umorzył postępowanie w tym zakresie; 2) utrzymał w pozostałej części zaskarżoną decyzję w mocy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z 25 lutego 2020 r. (sygn. akt […]) oddalił skargę skarżącej na decyzję Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 24 maja 2019 r. w przedmiocie zobowiązania z tytułu wpłat na PFRON za styczeń 2013 r.

Wyrokiem z 8 grudnia 2021 r. (sygn. akt […]) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną skarżącej oraz zasądził koszty postępowania kasacyjnego. Orzeczenie to, doręczone pełnomocnikowi skarżącej 1 kwietnia 2022 r., wskazane zostało jako ostateczne w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Prezes Trybunału Konstytucyjnego zarządzeniem z 30 sierpnia 2022 r. (doręczonym pełnomocnikowi skarżącej 19 września 2022 r.) wezwał skarżącą do usunięcia braku formalnego skargi przez doręczenie odpisów lub kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem: załączonych do skargi konstytucyjnej załączników nr 3, 4, 7, 8, 10, decyzji Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 5 czerwca 2014 r. (znak […]) wraz z czterema kopiami, wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z 10 lipca 2015 r. (sygn. akt […]) wraz z czterema kopiami, wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 lutego 2018 r. (sygn. akt […]) wraz z czterema kopiami oraz jednego odpisu skargi konstytucyjnej wraz z załącznikami.

Skarżąca ustosunkowała się do powyższego wezwania.

2. Precyzując treść zarzutów, skarżąca wskazuje, na naruszenie wynikającej z art. 2 Konstytucji zasady ochrony zaufania obywatela do państwa, zasady określoności prawa, zasady poprawnej legislacji oraz zasady proporcjonalności, co znajduje odzwierciedlenie w wysokości sankcji nałożonej na skarżącą przez organ administracji publicznej na podstawie zaskarżonych przepisów. Jest ona bowiem, jej zdaniem, nieproporcjonalna do naruszenia prawa, którego dotyczy. Wskazuje także, że naruszono zasadę ne bis in idem przez uznanie, że każde przeksięgowanie tych samych środków ZFRON w ciągu nawet jednego dnia powoduje automatyczne, kilkukrotne nałożenie sankcji 30%, czyli np. dziesięciokrotne przeniesienie środków z rachunku ZFRON na rachunek bieżący spowodowało nałożenie sankcji w kwocie 300%. Naruszono również, jak twierdzi skarżąca, wynikającą z art. 32 ust. 1 Konstytucji zasadę równości poprzez nierówne potraktowanie jej względem innych podmiotów, które środki z funduszu wypłaciły i nie zwróciły ich w przewidzianym ustawą terminie. Tymczasem skarżąca otrzymała karę, jaka wynikała z zsumowania kilkukrotnego przeksięgowania tych samych środków na rachunku, co narusza jej zdaniem także wynikającą z art. 64 ust 2 i 3 Konstytucji zasadę ochrony prawa własności.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał bada, czy odpowiada ona określonym przez prawo wymogom.

2. W ocenie Trybunału skarga konstytucyjna spełnia przesłanki przekazania jej do merytorycznego rozpoznania, ponieważ:

a) została sporządzona przez radcę prawnego, który przedłożył pełnomocnictwo szczególne do sporządzenia i wniesienia tego środka prawnego, a także do reprezentowania skarżącej w postępowaniu przed Trybunałem,

b) skarżąca wyczerpała przysługującą jej drogę prawną, o której stanowi art. 77 ust. 1 w związku z art. 53 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK), ponieważ od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w W. z 8 grudnia 2021 r. (sygn. akt […]) nie przysługuje żaden zwyczajny środek zaskarżenia. Skarżąca poinformowała, że od powyższego orzeczenia nie wniosła nadzwyczajnego środka zaskarżenia,

c) dochowany został trzymiesięczny termin wniesienia skargi konstytucyjnej zastrzeżony w art. 77 ust. 1 u.o.t.p.TK. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 grudnia 2021 r. został doręczony skarżącej 1 kwietnia 2022 r., a skarga konstytucyjna została wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego 1 lipca 2022 r. (data nadania),

d) określony został przedmiot kontroli w rozumieniu art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK. Skarżąca wskazała, które przysługujące jej konstytucyjne prawa oraz wolności i w jaki sposób zostały – jej zdaniem – naruszone (art. 53 ust. 1 pkt 2 u.o.t.p.TK), a także uzasadniła sformułowane w skardze zarzuty (art. 53 ust. 1 pkt 3 u.o.t.p.TK). Przedstawiony został stan faktyczny sprawy (art. 53 ust. 1 pkt 4 u.o.t.p.TK).

W tym stanie rzeczy badana skarga konstytucyjna spełnia wymogi formalne określone w ustawie w stopniu uzasadniającym nadanie jej dalszego biegu oraz nie jest oczywiście bezzasadna.

3. W ocenie Trybunału analizowana skarga konstytucyjna nie jest obarczona nieusuwalnymi brakami formalnymi, o których mowa w art. 61 ust. 4 pkt 1 u.o.t.p.TK, a sformułowane w niej zarzuty nie są oczywiście bezzasadne w rozumieniu art. 61 ust. 4 pkt 3 u.o.t.p.TK.

W związku z powyższym – na podstawie art. 61 ust. 2 u.o.t.p.TK – postanowiono jak w sentencji.