1. Postanowieniem z 3 października 2006 r. Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. SK 61/05, na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK), umorzył postępowanie w sprawie skargi konstytucyjnej spółki „Octanorm Polska” sp. z o.o. ze względu na zbędność orzekania. W uzasadnieniu postanowienia Trybunał stwierdził, że: „Kwestionowane przez skarżące spółki przepisy p.p.s.a. były już przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego, w kontekście wskazanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli. Wyrokiem z 20 września 2006 r., sygn. SK 63/05 (Dz. U. Nr 170, poz. 1224), Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie orzekł m.in., że «1. Art. 174 i art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 94, poz. 788, Nr 169, poz. 1417 i Nr 250, poz. 2118 oraz z 2006 r. Nr 38, poz. 268) są zgodne z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji»”. Motywy rozstrzygnięcia zostały zawarte w uzasadnieniu postanowienia, o umorzeniu. Pełnomocnik skarżących zaskarżył powyższe postanowienie wnosząc o jego uchylenie i nadanie skardze konstytucyjnej biegu oraz merytoryczne jej rozpoznanie.

2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że brak jest podstaw do zaskarżenia postanowienia wydanego w trybie art. 39 ust. 1 ustawy o TK. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są ostateczne (art. 190 ust. 1 Konstytucji) i nie podlegają zaskarżeniu poza postanowieniami wydawanymi na etapie wstępnego rozpoznania (art. 36 ust. 4 ustawy o TK). Wskazane w zażaleniu przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie mają więc w tym wypadku odpowiedniego zastosowania (art. 20 ustawy o TK), gdyż ustawa ta przewiduje inny sposób procedowania.

W tych warunkach brak jest podstaw do rozpoznania zażalenia skarżącej o ponowne ustosunkowanie się do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o umorzeniu postępowania.

1. Spółka „Octanorm Polska” sp. z o.o. w skardze konstytucyjnej podnosi, że kwestionowane przepisy art. 174 i art. 183 § 1 in principio ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.), są niezgodne z art. 78 i z art. 176 ust. 1 Konstytucji przez to, że ograniczają prawo stron postępowań sądowoadministracyjnych do dwuinstancyjnego postępowania przed sądami administracyjnymi.

Zdaniem skarżącej wskazane przepisy p.p.s.a. naruszają prawo do zaskarżenia w pełnym zakresie orzeczenia sądu administracyjnego pierwszej instancji, przez co nie realizują w pełni zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego przed sądami administracyjnymi. Jak twierdzi skarżąca, kwestionowane przepisy umożliwiają stronie postępowania przed sądem administracyjnym postawienie w skardze kasacyjnej zarzutu naruszenia przepisów prawa procesowego jedynie przez sąd administracyjny pierwszej instancji, a nie przez organ administracji, mimo że sąd administracyjny pierwszej instancji – oceniając legalność zachowania organu administracji publicznej – bada ewentualne naruszenia procedury przez ów organ. W konsekwencji, w postępowaniu przed sądem administracyjnym drugiej instancji strona wnosząca skargę kasacyjną nie może kwestionować, dokonanej przez sąd pierwszej instancji, błędnej oceny dochowania właściwej procedury przez organ administracji.

W sprawie skarżącej, Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 25 lutego 2005 r., sygn. akt FSK 1640/04 – oddalił skargę kasacyjną skarżącej od wyroku WSA w Warszawie z dnia 1 marca 2004 r. r., sygn. akt III SA 1125/02, mocą którego oddalona została skarga spółki „Octanorm Polska” sp. z o.o. na decyzję Izby Skarbowej w Warszawie w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 1998 r. i 1999 r.

2. Pismem z 21 września 2006 r. stanowisko w imieniu Sejmu przedstawił Marszałek Sejmu i wniósł o uznanie konstytucyjności zaskarżonych przepisów. W uzasadnieniu stanowiska Marszałek Sejmu stwierdził, że podstawy kasacyjne uregulowane w ustawie stwarzają wystarczającą płaszczyznę dostępności skargi kasacyjnej. Specyfika postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, fakt że sprawuje on nadzór nad działalnością wojewódzkich sądów administracyjnych w zakresie orzekania i w żadnym razie nie zastępuje organów administracji w załatwianiu spraw z ich zakresu działania, przemawiają za uznaniem zasadności ograniczenia podstaw środka zaskarżenia orzeczeń pierwszej instancji jedynie do naruszeń wskazanych w art. 174 p.p.s.a.

Odnosząc się do art. 183 § 1 p.p.s.a. Marszałek Sejmu stwierdził, iż elementy rygoru formalnego nie mogą być uznane za ograniczające prawa stron postępowania przed sądem administracyjnym. Strona ma w obecnym stanie prawnym możność zapoznania się z aktami sprawy, jak i z pełnym uzasadnieniem orzeczenia sądu pierwszej instancji. Zachowany w art. 175 p.p.s.a. wymóg sporządzenia skargi przez profesjonalnego pełnomocnika jest gwarancją odniesienia się w niej do wszelkich naruszeń prawa, które mogą stanowić podstawy kasacji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Kwestionowane przez skarżącą spółkę przepisy p.p.s.a. były już przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego, w kontekście wskazanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli. Wyrokiem z 20 września 2006 r., sygn. SK 63/05 (Dz. U. Nr 170, poz. 1224), Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie orzekł m. in., że „1. Art. 174 i art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 94, poz. 788, Nr 169, poz. 1417 i Nr 250, poz. 2118 oraz z 2006 r. Nr 38, poz. 268) są zgodne z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji.

2. Art. 184 ustawy powołanej w punkcie 1 jest zgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji.”.

We wskazanym wyżej wyroku Trybunał Konstytucyjny nie podzielił opinii skarżącej spółki, że to wadliwe określenie w zaskarżonych przepisach podstaw kasacyjnych ograniczyło badanie przez Naczelny Sąd Administracyjny zasadności jej skarg wszczynających postępowanie sądowoadministracyjne i że prowadzi to do naruszenia gwarantowanego przez Konstytucję prawa do sądu. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego regulacja zawarta w tych przepisach nie ustanawia żadnych podmiotowych ani przedmiotowych ograniczeń prawa do wnoszenia skargi kasacyjnej, przez co spełnia podnoszony w orzecznictwie Trybunału wymóg dostępności środka zaskarżenia. Kwestionowane przepisy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie naruszają prawa do sądu także dlatego, że nie ograniczają możliwości uruchomienia postępowania drugoinstancyjnego, zapewniają właściwy jego kształt, chroniący przed arbitralnością orzekania i nierównym traktowaniem, a także nie zamykają drogi do uzyskania wyroku sądu drugiej instancji.

2. Artykuł 39 ust. l pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) stanowi, że Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis prawny był już przedmiotem kontroli jego zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., sygn. SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218, s. 1114-1115, 25 listopada 2002 r., sygn. SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88, s. 1142 oraz 26 marca 2002 r., sygn. P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22, s. 298).

Zważywszy, że przedmiot niniejszej sprawy jest zbieżny z materią, co do której Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się szczegółowo we wspomnianym wyroku z 20 września 2006 r., sygn. SK 63/05, sprawę ze skargi konstytucyjnej spółki z o.o. „Octanorm Polska” należało umorzyć.

Z tych wszystkich względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.