W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 2 marca 2015 r. ALBA Podlaskie Centrum Mięsne Żuraw i Gryko Sp.j. (dalej: skarżąca, spółka) zakwestionowała zgodność art. 8 ust. 2a in fine w związku z art. 4 ust. 2 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121) z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i w związku z art. 2 oraz art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została złożona w związku z następującą sprawą. Decyzją z 22 marca 2013 r. (nr 4000/378/2013) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Białymstoku (dalej: ZUS) stwierdził, że skarżąca jest płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne, oraz określił wymiar tych składek. Od tego rozstrzygnięcia skarżąca wniosła odwołanie, które Sąd Okręgowy w Białymstoku oddalił wyrokiem z 3 października 2013 r. (sygn. akt V U 867/13). Apelację, którą skarżąca złożyła od orzeczenia sądu I instancji, oddalił Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z 7 maja 2014 r. (sygn. akt III AUa 1894/13). Następnie spółka wniosła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, który postanowieniem z 13 listopada 2014 r. (sygn. akt I UK 370/14) odmówił przyjęcia jej do rozpoznania.

Skarżąca złożyła skargę konstytucyjną po wyczerpaniu drogi prawnej, do której – jej zdaniem – zalicza się także postępowanie kasacyjne przed Sądem Najwyższym.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Jej merytoryczne rozpoznanie jest uzależnione od spełnienia warunków wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z art. 46 oraz art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Skargom konstytucyjnym niespełniającym tych warunków oraz skargom oczywiście bezzasadnym Trybunał Konstytucyjny odmawia nadania dalszego biegu.

W myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK skarżący może wnieść skargę konstytucyjną po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu trzech miesięcy od dnia doręczenia mu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego przez wyczerpanie drogi prawnej należy rozumieć skorzystanie przez skarżącego ze wszystkich środków prawnych przysługujących mu w toku instancji, które umożliwiają merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy. Wniesienie nadzwyczajnych środków prawnych nie ma wpływu na bieg terminu złożenia skargi konstytucyjnej. W chwili uzyskania przez skarżącego prawomocnego orzeczenia sądowego, a więc orzeczenia, od którego nie przysługują już zwyczajne środki odwoławcze, zostaje spełniony obowiązek wynikający z art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Prawomocne orzeczenie nadaje bowiem – niezbędny w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji – walor ostateczności rozstrzygnięciu, z którego wydaniem skarżący wiąże zarzut naruszenia swoich wolności lub praw. Podjęcie dalszych kroków zmierzających do wzruszenia takiego orzeczenia, także wtedy, gdy towarzyszy temu wydanie następnych rozstrzygnięć w sprawie, nie mieści się już w zakresie pojęcia „wyczerpanie drogi prawnej” (zob. postanowienia TK z: 25 lipca 2006 r., Ts 143/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 55; 16 maja 2007 r., Ts 105/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 123 oraz Ts 99/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 119; 13 sierpnia 2010 r., Ts 20/10, OTK ZU nr 6/B/2010, poz. 464).

Trybunał podkreśla, że ostatecznym orzeczeniem – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 ust. 1 ustawy o TK – wydanym w postępowaniu cywilnym jest prawomocny wyrok lub postanowienie, a skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia. Tym samym termin do złożenia skargi konstytucyjnej rozpoczyna bieg w momencie uzyskania przez skarżącego prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji, przy czym wniesienie skargi kasacyjnej jako nadzwyczajnego środka zaskarżenia jest irrelewantne dla biegu tego terminu.

Jak ustalił Trybunał, w sprawie, w związku z którą skarżąca złożyła skargę konstytucyjną, ostatecznym orzeczeniem w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji jest prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 7 maja 2014 r. Właśnie to orzeczenie ostatecznie ukształtowało sytuację prawną skarżącej, z którą wiąże ona zarzuty stawiane w skardze. A zatem w dniu jego doręczenia rozpoczął bieg trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. Skarżąca – zaliczywszy do drogi prawnej postępowanie kasacyjne przed Sądem Najwyższym – złożyła skargę konstytucyjną dopiero 4 marca 2015 r., a więc przekroczyła, określony w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, termin do jej złożenia.

Okoliczność ta jest – w myśl art. 49 w związku z art. 46 ust. 1 ustawy o TK – podstawą odmowy nadania analizowanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Wziąwszy powyższe pod uwagę, Trybunał postanowił jak w sentencji.