Sąd Wojewódzki w Warszawie - sąd antymonopolowy w przedstawionym Trybunałowi Konstytucyjnemu pytaniu prawnym zawarł wątpliwości dotyczące zgodności zarządzenia Ministra Gospodarki Materiałowej z dnia 4 lipca 1977 r. w sprawie warunków dostarczania energii cieplnej (M.P. Nr 18, poz. 104; zm.: M.P. z 1993 r. Nr 11, poz. 58), a w szczególności § 17, ust. 2 z art. 25 ust. 4 i art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o gospodarce energetycznej (Dz.U. Nr 21, poz. 96 z późn. zm.).

Zgodnie z § 17 ust. 2 wspomnianego zarządzenia odbiorca energii cieplnej zobowiązany był do zapłacenia kary umownej za każdy dzień zwłoki w zapłacie należności za dostarczaną energię. Kara ta została ustalona za każdy dzień zwłoki trwającej powyżej 14 dni od dostarczenia odbiorcy rachunku.

Zgodnie z treścią art. 45 ust. 2 wspomnianej ustawy dotychczasowe przepisy wykonawcze zachowały swoją moc do czasu zastąpienia ich przepisami wydanymi na podstawie tej ustawy, pod warunkiem niesprzeczności ich z jej treścią.

Natomiast art. 25 ust. 4 wspomnianej ustawy przewiduje możliwość pobierania od odbiorców opłat dodatkowych w razie naruszenia warunków umowy o dostarczenie paliw i energii ze wspólnej sieci oraz za czynności dostawcy, w związku z dostarczeniem paliw i energii ze wspólnej sieci. Wysokość i zakres stosowania tych opłat określa naczelny organ administracji państwowej właściwy w sprawach cen paliw i energii.

W toku postępowania w niniejszej sprawie TK w dniu 13 października 1993 r. podjął uchwałę sygn. akt W. 6/92 (Dz. U. z 21 października 1993 r. Nr 99, poz. 457) dotyczącą ustalenia powszechnie obowiązującej wykładni treści art. 25 ust. 4 i art. 45 ust. 2 cyt. ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o gospodarce energetycznej. Uchwała ta została podjęta po rozpoznaniu wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o dokonanie powszechnie obowiązującej wykładni treści art. 25 ust. 4 i art. 45 ust. 2 cytowanej ustawy. W szczególności we wniosku Rzecznik Praw Obywatelskich domagał się zajęcia stanowiska w kwestii czy art. 25 ust. 4 tej ustawy stanowi podstawę prawną dla Ministra Finansów do określenia opłat dodatkowych za opóźnienie w zapłacie należności za dostarczone paliwa gazowe i energię elektryczną oraz czy art. 45 ust. 2 tej ustawy stanowi podstawę do obowiązywania § 17 ust. 2 cyt. zarządzenia Ministra Finansów.

Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie wykładni dotyczył zatem w rezultacie przesądzenia w formie powszechnie obowiązującej wykładni kwestii, czy powołane artykuły cytowanej ustawy stanowią postawę do obowiązywania § 17 ust. 2 zarządzenia, które to pytanie prawne zawarte jest we wniosku sądu antymonopolowego.

W pkt 2 powołanej uchwały w sprawie powszechnie obowiązującej wykładni TK ustalił, iż: "Artykuł 45 ust. 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o gospodarce energetycznej (Dz. U. Nr 21, poz. 96; zm.: z 1987 r. Nr 33, poz. 180; z 1988 r. Nr 19, poz. 132; z 1989 r. Nr 35, poz. 192 oraz z 1990 r. Nr 14, poz. 89 i Nr 34, poz. 198) w związku z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 30 maja 1962 r. o gospodarce paliwowo-energetycznej (Dz.U. Nr 32, poz. 150 z późn. zm.) nie stanowi podstawy do obowiązywania § 17 cytowanego zarządzenia.

W uzasadnieniu powyższej uchwały TK stwierdził m.in., że: "...Minister Gospodarki Materiałowej, wydając przepis § 17 ust. 2 zarządzenia z dnia 4 lipca 1977r. w sprawie warunków dostarczania energii cieplnej (M.P. Nr 18, poz. 104 ze zm.), przekroczył dane mu ustawowe upoważnienie zawarte w art. 4 ust. 2 ustawy o gospodarce paliwowo-energetycznej z dnia 30 maja 1962 r. Przekroczenie upoważnienia ustawowego sprawia, że wspomniany wyżej § 17 od samego początku nie obowiązywał...".

W konsekwencji tego ustalenia Trybunał Konstytucyjny dokonując wykładni art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o gospodarce energetycznej stwierdził, że § 17 ust. 2 zarządzenia Ministra Gospodarki Materiałowej z dnia 4 lipca 1977 r. w sprawie warunków dostarczania energii cieplnej nie należy do kategorii "dotychczasowych przepisów o gospodarce energetycznej pozostających w mocy", o których stanowi art. 45 ust. 2 powyższej ustawy.

Podjęcie powyższej uchwały w sprawie powszechnie obowiązującej wykładni ma istotne znacznie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Skoro bowiem w treści tej uchwały i w jej uzasadnieniu TK ustalił, że przepis § 17 ust. 2 cytowanego zarządzenia, jako wydany z przekroczeniem upoważnienia ustawowego nie miał mocy obowiązującej, to wskutek tego nie istnieją prawne przesłanki do merytorycznego rozstrzygania o jego zgodności z cytowaną ustawą, określone w stosunku do obowiązujących aktów normatywnych w art. 11 i 12 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (jednolity tekst Dz.U. z 1991 r. Nr 109, poz. 470 ze zm.). Tym samym zaistniały formalnoprawne przesłanki do umorzenia postępowania w niniejszej sprawie na podstawie art. 4 ust. 2 cyt. ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

W tym stanie prawnym na podanej wyżej podstawie postanowiono jak w sentencji.