W skardze konstytucyjnej z 15 lutego 2014 r. J.A. (dalej: skarżący) wystąpił o zbadanie zgodności art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2013 r. poz. 667, ze zm.; dalej: ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy) w związku z art. 12 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 82, poz. 558; dalej: ustawa nowelizującą) z art. 42 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na tle następującego stanu faktycznego. Decyzją z 2 sierpnia 2011 r. (znak ZER-SW3-66/9493/11 KRO 11086/PO) Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji odmówił skarżącemu prawa do policyjnej renty inwalidzkiej. Odwołanie skarżącego od tej decyzji oddalił Sąd Okręgowy w Warszawie – XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyrokiem z 21 czerwca 2011 r. (sygn. akt XIII U 1859/11). Od tego wyroku skarżący wniósł apelację, która została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 18 października 2013 r. (III AUa 3194/12).

Zdaniem skarżącego wprowadzenie w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy regulacji odmawiającej prawa do renty przyznawanej na podstawie tej ustawy funkcjonariuszom, którzy zostali skazani za popełnienie określonych przestępstw, nawet jeśli popełnili je przed wejściem w życie tej regulacji (a jedynie zostali za to skazani już w czasie jej obowiązywania), narusza art. 42 ust. 1 Konstytucji. Godzi bowiem w zasadę nullum crimen sine lege poenali anteriori oraz wynikającą z niej zasadę, że za dany czyn nie można wymierzyć kary, która nie była przewidziana przez ustawę obowiązującą w momencie jego popełnienia. Skarżący zaznaczył przy tym, że w jego przekonaniu odmowa ustalenia prawa do renty policyjnej jest sankcją karną w rozumieniu Konstytucji i powinien mieć do niej zastosowanie art. 42 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1.W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady korzystania ze skargi konstytucyjnej precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK). Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK wynika, że na skarżącym ciąży obowiązek wskazania naruszonych wolności lub praw oraz określenia sposobu ich naruszenia. Z kolei z jej art. 32 ust. 1 pkt 3 i 4 wynika obowiązek uzasadnienia zarzutu niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów. Ponadto w myśl art. 36 ust. 3 ustawy o TK (mającego zastosowanie do spraw rozpatrywanych w trybie skargi konstytucyjnej na podstawie art. 49 tejże ustawy) Trybunał Konstytucyjny, w toku wstępnego rozpoznania wniesionej skargi, odmawia nadania jej dalszego biegu, jeżeli jest ona oczywiście bezzasadna.

2. Analiza rozpatrywanej skargi konstytucyjnej prowadzi do wniosku, że skarga ta jest oczywiście bezzasadna. Artykuł 42 ust. 1 Konstytucji nie jest bowiem adekwatnym wzorcem kontroli przepisów w niej zakwestionowanych.

3. Skarżący wiąże naruszenie swoich konstytucyjnych wolności i praw z tym, że – zgodnie z art. 12 ustawy nowelizującej – art. 10 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, który wyłącza możliwość otrzymania świadczeń wynikających z tej ustawy przez osoby prawomocnie skazane za popełnienie określonych przestępstw, ma zastosowanie do osób, które zostały skazane po dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej, nawet jeśli samo popełnienie czynu nastąpiło przed tą datą. Jego argumentacja opiera się więc na założeniu, że brak możliwości otrzymania renty policyjnej stanowi sankcję karną w rozumieniu Konstytucji, a więc odnoszą się do niego wszystkie gwarancje wynikające z art. 42 ust. 1 Konstytucji. Założenie to jest jednak błędne. Wbrew stanowisku skarżącego postępowania w sprawie ustalenia prawa do renty policyjnej nie można uznać za dotyczące pociągnięcia skarżącego do odpowiedzialności karnej w rozumieniu art. 42 ust. 1 Konstytucji. Jego celem nie jest bowiem ustalenie, czy dana osoba popełniła czyn zabroniony, oraz wymierzenie sankcji przewidzianych za jego popełnienie, lecz ustalenie, czy spełnia ona przesłanki otrzymania świadczenia określone w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Wprowadzenie wymogu niekaralności za określone przestępstwa jako przesłanki otrzymania takiego świadczenia stanowi ingerencję w prawo do zabezpieczenia społecznego, nie jest jednak sankcją karną w rozumieniu Konstytucji (zob. np. wyrok TK z 24 lutego 2010 r., K 6/09, OTK ZU nr 2/A/2010, poz. 15). Nie znajduje więc do niego zastosowania art. 42 ust. 1 Konstytucji. W konsekwencji sformułowany w skardze konstytucyjnej zarzut naruszenia tego przepisu przez zakwestionowaną regulację jest oczywiście bezzasadny.

4. W tym kontekście Trybunał przypomina, że to na skarżącym spoczywa obowiązek wskazania właściwych wzorców kontroli zakwestionowanych przepisów. Z obowiązku tego nie może zwolnić skarżącego, działający niejako z własnej inicjatywy, Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej (zob. np. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91). Trybunał nie może więc z własnej inicjatywy badać zgodności przepisów zakwestionowanych w skardze ze wzorcami innymi niż te, które zostały w niej wskazane.

5. Wziąwszy powyższe pod uwagę, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny postanowił odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.