W skardze konstytucyjnej z 3 grudnia 2012 r. iMed24 S.A. (dalej: skarżąca) wniosła o zbadanie zgodności art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594, ze zm.; dalej: u.k.s.c.) z art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji.

Skargę konstytucyjną wniesiono w związku z następującą sprawą. Skarżąca uczestniczyła w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego i złożyła do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie od czynności zamawiającego dokonanych w tym postępowaniu. Krajowa Izba Odwoławcza wyrokiem z 20 lutego 2012 r. (sygn. akt KIO 109/12 oraz KIO 125/12) rozpoznała odwołanie skarżącej oraz drugiego uczestnika postępowania i oba odwołania oddaliła. Skarżąca wniosła do sądu skargę od wyroku Krajowej Izby Odwoławczej. Zarządzeniem sędziego z 7 maja 2012 r. (sygn. akt V Ca 835/12) skarżąca została wezwana do uiszczenia opłaty od tej skargi. Zażalenie skarżącej na zarządzenie z 7 maja 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie – V Wydział Cywilny-Odwoławczy odrzucił postanowieniem z 24 maja 2012 r. (sygn. akt V Ca 835/12). Następnie, z powodu nieuiszczenia przez skarżącą opłaty od skargi, Sąd Okręgowy w Warszawie – V Wydział Cywilny-Odwoławczy postanowieniem z 13 czerwca 2012 r. (sygn. akt V Ca 835/12) odrzucił skargę od wyroku Krajowej Izby Odwoławczej. Zażalenie skarżącej na postanowienie z 13 czerwca 2012 r. zostało odrzucone postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie – V Wydział Cywilny-Odwoławczy z 5 lipca 2012 r. (sygn. akt V Ca 835/12).

Zdaniem skarżącej zakwestionowany przepis narusza jej prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji), ponieważ „poprzez (…) drastyczne podwyższenie opłaty sądowej [nastąpiło] (…) zasadnicze ograniczenie zakresu ochrony sądowej”, a „przedsiębiorca, który zmierza do uzyskania sądowej weryfikacji orzeczenia KIO, jest zmuszony do wpłaty opłaty sądowej w wysokości, która w istocie może zagrozić egzystencji skarżącego”. Ponadto, zdaniem skarżącej, art. 34 ust. 2 u.k.s.c. jest sprzeczny z art. 78 Konstytucji (statuującym prawo do zaskarżenia orzeczenia wydanego w I instancji), gdyż „opłata sądowa obliczona zgodnie z kwestionowaną normą prawną jest (…) na tyle wysoka, że w praktyce czyni niemożliwym uruchomienie kontroli sądowej orzeczenia KIO”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji, skarga konstytucyjna inicjuje procedurę, której celem jest zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego.

Skarżąca kwestionuje art. 34 ust. 2 u.k.s.c. w brzmieniu: „jeżeli skarga [na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych], o której mowa w ust. 1, dotyczy czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego podjętych po otwarciu ofert, pobiera się opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości przedmiotu zamówienia w postępowaniu, którego skarga dotyczy, jednak nie więcej niż 5.000.000 złotych”.

W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej skarżąca wyjaśniła, że ostatecznym orzeczeniem o jej wolnościach i prawach jest postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie – V Wydział Cywilny-Odwoławczy z 5 lipca 2012 r. (sygn. akt V Ca 835/12), odrzucające zażalenie skarżącej na postanowienie z 13 czerwca 2012 r. Wskazanie to wiąże Trybunał Konstytucyjny, ponieważ to na skarżącym spoczywa obowiązek określenia ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie, w związku z którą wnosi skargę konstytucyjną (por. art. 46 ust. 1 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym [Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK]).

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest jej wniesienie w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie. W rozpatrywanej sprawie bieg trzymiesięczngo terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej w związku postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie – V Wydział Cywilny-Odwoławczy z 5 lipca 2012 r. rozpoczął się następnego dnia po doręczeniu skarżącemu tego orzeczenia, tj. 17 lipca 2012 r., i upłynął 17 października 2012 r. Tymczasem skargę konstytucyjną wniesiono dopiero 3 grudnia 2012 r., czyli ze znacznym przekroczeniem trzymiesięcznego terminu. Okoliczność ta stanowi samodzielną przesłankę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Trybunał Konstytucyjny zbadał również, czy zakwestionowany przepis był podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego w sprawie skarżącej.

Stosownie do art. 198a ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, ze zm.; dalej: p.z.p.), „w postępowaniu toczącym się wskutek wniesienia skargi [na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych] stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego [Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.] o apelacji, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej”. Natomiast art. 198e ust. 1 p.z.p. stanowi: „sąd na posiedzeniu niejawnym odrzuca skargę wniesioną po upływie terminu lub niedopuszczalną z innych przyczyn, jak również skargę, której braków strona nie uzupełniła w terminie”.

Sąd Okręgowy w Warszawie – V Wydział Cywilny-Odwoławczy, z powodu nieuiszczenia przez skarżącą opłaty od skargi, postanowieniem z 13 czerwca 2012 r. na podstawie art. 198e ust. 1 p.z.p. w zw. z art. 34 ust. 2 u.k.s.c. odrzucił skargę od wyroku Krajowej Izby Odwoławczej. Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie – V Wydział Cywilny-Odwoławczy z 5 lipca 2012 r. o odrzuceniu zażalenia skarżącej na postanowienie z dnia 13 czerwca 2012 r. zostało wydane na podstawie art. 198a ust. 2 p.z.p. w zw. z art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c., wniesione zażalenie było bowiem niedopuszczalne. Zakwestionowany art. 34 ust. 2 u.k.s.c. nie był zatem podstawą orzeczenia z dnia 5 lipca 2012 r., wskazanego przez skarżącą jako ostateczne rozstrzygnięcie o jej wolnościach lub prawach.

W związku z niespełnieniem przesłanki formalnej wynikającej z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, polegającej na konieczności uzyskania ostatecznego orzeczenia wydanego na podstawie zaskarżonego przepisu, należało odmówić nadania dalszego biegu rozpatrywanej skardze konstytucyjnej.

Na marginesie, odnosząc się do zarzutów skargi konstytucyjnej, Trybunał stwierdza, że skarżąca zarzuca de facto nieproporcjonalne ograniczenie prawa do sądu, jednak ani w petitum skargi, ani w jej uzasadnieniu nie powołuje wzorca kontroli z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Z akt sprawy nie wynika też, czy skarżąca skorzystała z możliwości ubiegania się o zwolnienie (całkowite lub częściowe) z obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od skargi.

Zdaniem skarżącej zakwestionowany przepis narusza prawo do zaskarżenia orzeczenia wydanego w I instancji (art. 78 Konstytucji). W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny przypomina: „skarga konstytucyjna wedle Konstytucji nie jest skargą »na rozstrzygnięcie«, lecz skargą »na przepis«. Gdy przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjne zastosowanie lub zinterpretowanie przepisu zgodnego z Konstytucją – skarga nie służy. Kształtuje to w szczególny sposób dowodowe powinności skarżącego: nawet bowiem wykazanie istnienia związku koniecznego (typu conditio sine qua non) między zarzucanym naruszeniem wolności (praw) konstytucyjnych a rozstrzygnięciem, które ów skutek spowodowało, nie jest tożsame z dowodem, że przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjność samego przepisu będącego prawną podstawą rozstrzygnięcia. Niezbędne jest bowiem wykazanie, że związek ten istnieje między brakiem konstytucyjności przepisu a naruszeniem prawa lub wolności” (wyrok TK z 15 października 2002 r., SK 6/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 65). W rozpatrywanej skardze konstytucyjnej skarżąca nie wykazała istnienia związku koniecznego (typu conditio sine qua non) między zarzucanym naruszeniem jej praw konstytucyjnych a rozstrzygnięciem, które ów skutek spowodowało. Odrzucenie postanowieniem z 5 lipca 2012 r. przez Sąd Okręgowy w Warszawie – V Wydział Cywilny-Odwoławczy zażalenia skarżącej na postanowienie tego sądu z dnia 13 czerwca 2012 r. nastąpiło z powodu niedopuszczalności zażalenia – w świetle art. 198a ust. 2 p.z.p. w zw. z art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c., a nie ze względu na nieuiszczenie na wcześniejszym etapie postępowania opłaty sądowej od skargi na rozstrzygnięcie Krajowej Izby Odwoławczej (której wysokość określa zakwestionowany art. 34 ust. 2 p.z.p.).

Z przedstawionych wyżej powodów, na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.