W dniu 6 stycznia 2004 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek sejmiku Województwa Mazowieckiego o stwierdzenie zgodności art. 6 ust. 2 i art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966) w związku z art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2002 r. Nr 175, poz. 1440 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 58 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. Nr 86, poz. 789 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 70 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, art. 55g i 55h ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 54 pkt 21 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. Nr 96, poz. 593 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 62 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji oraz art. 31 ust. 1 i art. 25 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w związku z art. 8a ust. 1 o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego w brzmieniu nadanym przez art. 58 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, art. 40 ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym w brzmieniu nadanym przez art. 70 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, art. 55g i 55h ustawy o pomocy społecznej w brzmieniu nadanym przez art. 54 pkt 21 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz art. 21 ust. 1 ustawy o służbie medycyny pracy w brzmieniu nadanym przez art. 62 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z art. 2, art. 32 i art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 28 stycznia 2004 r. wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosku przez doręczenie jednego egzemplarza wniosku oraz jednego egzemplarza uchwały Sejmiku Województwa Mazowieckiego z 15 grudnia 2003 r. (Nr 124/2003).

W dniu 9 lutego 2004 r. wpłynęło do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych wniosku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jednym z podmiotów uprawnionych do inicjowania kontroli konstytucyjności prawa są organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Dla zainicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym konieczne jest zatem podjęcie przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwały w sprawie wystąpienia do Trybunału z wnioskiem o zbadanie zgodności aktu normatywnego z aktem wyższego rzędu. Uchwała ta musi w sposób jednoznaczny wyrażać wolę wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i jednoznacznie określać przedmiot zaskarżenia oraz podstawę kontroli. W przypadku braku takiej uchwały postępowanie w ogóle nie może zostać wszczęte. W sytuacji, gdy uchwała nie została podjęta, występuje brak legitymacji czynnej po stronie wnioskodawcy. Oznacza to w istocie, że sporządzającego wniosek należy uznać za podmiot nieuprawniony, który w sposób bezpodstawny powołuje się na wolę organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Sporządzony w tej sytuacji „wniosek” nie może wywołać skutku w postaci wszczęcia konstytucyjnej kontroli aktu normatywnego (por. m.in. postanowienia TK z: 16 stycznia 2001 r., T 55/00, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 29; 10 października 2001 r., T 41/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 51; 31 marca 2003 r., Tw 3/03, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 83).

Ponieważ tylko organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego jest uprawniony do złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, to sformułowanie zarzutu niezgodności kwestionowanego aktu normatywnego wraz ze wskazaniem, jakie przepisy mają być podstawą kontroli, musi zostać dokonane w uchwale tego organu. W przypadku, gdy wzorce kontroli zostały skonkretyzowane dopiero we wniosku, należy uznać, że w tym zakresie wniosek pochodzi od podmiotu nieuprawnionego (por. m.in.: postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 24 listopada 2003 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 209).

W uchwale, która jest podstawą sporządzenia wniosku Sejmiku Województwa Mazowieckiego, wskazano jedynie jeden artykuł Konstytucji, który miałby być podstawą kontroli – art. 167. We wniosku z jednej strony zawęża się ten wzorzec do jego ust. 1 i 4, a z drugiej dodaje się art. 2 i art. 32 Konstytucji jako podstawę kontroli dla art. 31 ust. 1 i art. 25 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Trybunał stwierdza, że sporządzający wniosek, wskazując art. 2 i 32 Konstytucji jako wzorce kontroli, wyszedł poza zakres umocowania wskazany w uchwale Sejmiku Województwa Mazowieckie. Z tego względu Trybunał Konstytucyjny odmawia nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie, w jakim wnosi się o zbadanie zgodności kwestionowanych przepisów z art. 2 i art. 32 Konstytucji.

Z tych wszystkich względów, Trybunał postanowił, jak w sentencji.