W skardze konstytucyjnej z 31 maja 2007 r. skarżący wniósł o stwierdzenie niezgodności: art. 18 ust. 2 w zw. z art. 11, art. 26 ust. 1 pkt 1 i art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm., dalej: u.k.s.) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji; art. 1302 § 3, art. 370 i art. 373 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującym stanem faktycznym. Postanowieniem z 20 marca 2007 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – I Wydział Cywilny (sygn. akt I ACa 314/07) odrzucił apelację skarżącego z powodu braku opłaty stosunkowej od apelacji.

Skarżący zarzucił, że art. 18 ust. 2 u.k.s. w zw. z art. 11, art. 26 ust. 1 pkt 1 i art. 26 ust. 2 u.k.s. wobec braku precyzji narusza zasadę przyzwoitej legislacji (art. 2 Konstytucji) oraz prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej (art. 45 ust. 1 Konstytucji), a także prawo do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierwszej instancji (art. 78 Konstytucji). Zdaniem skarżącego art. 1302 § 3, art. 370 i art. 373 k.p.c. utrudniają skarżącemu drogę do sądu, przez co sprzeczne są z art. 45 ust. 1 Konstytucji, a także art. 78 Konstytucji i art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego skarżący wezwany został do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej przez: (1) przedłożenie pełnomocnictwa do sporządzenia skargi konstytucyjnej; (2) dokładne określenie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącego, wyrażonych w art. 31 ust. 3, art. 77 ust. 2, art. 176 ust. 1 Konstytucji przez zaskarżony przepis art. 18 ust. 2 u.k.s.; (3) dokładne określenie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącego, wyrażonych w art. 31 ust. 3, art. 77 ust. 2, art. 176 ust. 1 Konstytucji przez zaskarżone przepisy art. 1302 § 3, art. 370 i art. 373 k.p.c.

W piśmie uzupełniającym braki skargi skarżący cofnął skargę konstytucyjną w zakresie zgodności: po pierwsze, art. 18 ust. 2 u.k.s. z art. 31 ust. 3, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji oraz po drugie, art. 1302 § 3, art. 370 i art. 373 k.p.c. z art. 31 ust. 3, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Ma ona gwarantować, że obowiązujące w systemie prawa akty normatywne nie będą stanowiły źródła ich naruszeń. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej jest wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Wskazany przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne dla stwierdzenia dopuszczalności skargi konstytucyjnej.

W piśmie z 4 grudnia 2007 r. skarżący cofnął skargę konstytucyjną w zakresie zgodności: po pierwsze, art. 18 ust. 2 u.k.s. z art. 31 ust.3, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji oraz po drugie, art. 1302 § 3, art. 370 i art. 373 k.p.c. z art. 31 ust. 3, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji, co na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) przesądza o umorzeniu postępowania w tym zakresie.

Zdaniem skarżącego art. 1302 § 3 k.p.c. jest niezgodny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 78 ust. 1 Konstytucji. Należy jednak wskazać, że wyrokiem z 17 listopada 2008 r. (SK 33/07, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154) Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1302 § 3 k.p.c., w zakresie, w jakim przewiduje, że sąd odrzuca nieopłaconą apelację wniesioną przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty, jest zgodny z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji. Zgodnie zatem z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym należy uznać, że zachodzi zbędność orzekania w tym zakresie i odmówić nadania biegu skardze konstytucyjnej.

Skarżący wskazuje także na niezgodność art. 370 k.p.c. z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 78 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie z zaskarżonym przepisem sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie. W niniejszej sprawie ostatecznym orzeczeniem w sprawie skarżącego jest postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – I Wydział Cywilny z 20 marca 2007 r. (sygn. akt I ACa 314/07), a zatem orzeczenie sądu drugiej instancji. Oczywiste jest zatem, że art. 370 k.p.c. nie stanowił podstawy orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego, co zgodnie z art. 47ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym przesądza o niedopuszczalności nadania skardze biegu w tym zakresie.

Zdaniem skarżącego art. 373 k.p.c. jest niezgodny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 78 ust. 1 Konstytucji. Należy wskazać, że wyrokiem z 8 maja 2006 r. (SK 32/05, OTK ZU nr 5/A/2006, poz. 54) Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 373 zdanie pierwsze k.p.c. jest zgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Istota zarzutów skarżącego związana jest właśnie z przepisem zawartym w zdaniu pierwszym art. 373 k.p.c. Skoro bowiem odrzucenie apelacji nastąpiło bez wezwania o uzupełnienie braków, to niewątpliwe jest, że postawą takiego rozstrzygnięcia nie mógł być przepis przewidujący wezwanie do usunięcia braków w sytuacji, gdy z mocy prawa podlegają one uzupełnieniu. W wyroku SK 32/05 Trybunał oceniał zgodność przepisów w zakresie wniesienia opłaty stałej, wyrok nie był jednak wyrokiem zakresowym, zachodzi nadto zgodność zarówno przedmiotu zaskarżenia, jak i wzorca konstytucyjnego, co zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 TK przesądza o niedopuszczalności nadania biegu skardze konstytucyjnej w tym zakresie. Zarzut naruszenia wyrażonego w art. 78 Konstytucji prawa do zaskarżenia niekorzystnych dla skarżącego orzeczeń również nie może być w niniejszej sprawie skierowany przeciwko art. 373 k.p.c. Wskazał na to Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 15 grudnia 2004 r. (Ts 127/04, OTK ZU nr 3/B/2005, poz. 121). Jak słusznie zauważył Trybunał: „przepis ten nie reguluje kwestii niedopuszczalności zaskarżenia postanowienia o odrzuceniu apelacji”. Brak możliwości zaskarżenia orzeczeń wydanych na podstawie art. 373 k.p.c. mógłby być rozpatrywany na podstawie przepisów wyłączających zaskarżalność rozstrzygnięcia sądu wydanego w oparciu o art. 373 k.p.c. Skarżący nie sformułował jednak zarzutów w tym zakresie, nadto brak orzeczenia, którego podstawą byłyby przepisy przewidujące wyłączenie zaskarżalności takiego rozstrzygnięcia sądu. Z tych powodów skarga konstytucyjna jest w tym zakresie niedopuszczalna. Zgodnie zaś z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego art. 32 ust. 1 Konstytucji nie może być uznany za samodzielny wzorzec kontroli w trybie skargi konstytucyjnej (por. wyrok TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 2), co zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym również prowadzi do wniosku o konieczności odmowy nadania biegu skardze w tym zakresie.

W tym stanie rzeczy, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej we wskazanym powyżej zakresie.